Aslinda hicte konuya mudahil olma niyetim yoktu. Sizin yaziniz uzerinden bende birseyler yazayim dedim, dediginiz gibi dunya tarihine bakildiginda en kuvvetli devlet yada imparatorluk tarihteki britanya imparatorlugu olma ihtimali cok yuksektir onlar bile boburlene boburlene dunyayi yonettik demiyorlar, hadi diyelim osmanlida 16. yy da yonetirken(!) Yada en azindan avrupanin uzerinde oldugunu kabul ederek osmanliyi oraya goturen ruh neydi?
O ruhun ne oldugundan cok avrupa nasil olduda osmanliyi yakaladi sorusu daha muhim bence. Osmanli klasik emevi- abbasi geleneklerine uyarak dine ters isler yapti tarziaciklamalar gelebilir, ama avrupa en muhim olarak din adamlarinin hamaset dolu sozlerini bir tarafa birakarak, sovenizm ile bir yere gelemeyecegini anlayarak reform hareketleriyle dini kul ile Allah arasina birakarak ozgur dusunceye buradanda pozitif bilimlerde ilerledi. Tabiri caizse avrupa bu inanc somuru anlayisini birakarak geometrik bir sekilde ilerlerken bizimkiler en fazla inanc omurulerinden dolayi aritmetik ilerleyebildikleri icin avrupa yaklasti yakaladi ve one gecti. Malesef onlar bu yolda hizla ilerlerken bizlerede kendilerinin eski durumlarini model olarak sundular ve basarili oldular.
Ataturkun dehasi burada devreye girdi tekrar Turkiyeyi bu hamaset dolu gerceklikten uzak inanc somurusunden kurtarip dinin insan ile Allah arasinda olmasi gerektigini gosterdi lakin dunyanin en kolay ticareti inanc somurusu oldugundan Ataturkun bu yolunu unutmaya yuz tuttuk, suan ulke iyiyemi gidiyor kesinlikle hayir ama ulke kotiye gittikce garip bir sekilde insanlarin gerceklerle ilgisinin kesilmesi icin daha fazla gayret gosteriliyor.





Yer İmleri