Seçim analizi:
-2018 Cumhurbaşkanlığı seçiminde Tayyip Erdoğan %52.59 oy alırken;rakipleri CHP adayı Muharrem İnce,İyi Parti başkanı Meral Akşener,HDP başkanı Selahattin Demirtaş idi.
Milletvekili seçimlerinde ise;AKP %42.56,aynı ittifak içindeki MHP %11.10 oy aldı.
-Şimdi 5 yıl sonra yeniden seçimler yapılacak.Bu 5 yıllık süre içinde;Hukukun üstünlüğü büyük darbe aldı özgürlükler kısıldı,eğitim sisteminin niteliğinde büyük düşüş oldu,sağlık sisteminde çöküş oldu ,hastanelerde aylar sonra randevu alınır,yüzlerce ilaç piyasada bulunmaz oldu.Tarım ve hayvancılık büyük darbe aldı,fiyatlar üretim maliyetlerinin altında dikte edilince çok sayıda üretici işlerini terk etti,arz azaldı.Seçmen davranışını etkileyen en önemli etken mutfaktaki yangın nedeniyle ,kirasını ödeyemeyen,gaz elektrik faturasını ödeyemeyen,eve et peynir alamayan yoksullaşan satınalma gücü eriyen seçmen nedniyle,iktidar çoğunluğunu oluşturan Cumhur ittifakında kabaca 10 puanlık oy düşüşü oldu.
Ama yine de ;Cumhur ittifakı TBMM'de çoğunluğu kaybediyor gözükmesine rağmen ,bu kadar olumsuzluğa rağmen hala kamuoyu yoklamaları hala Millet ittifakının cumhur ittifakının gerisinde kaldığını,yeterli performansı göstermekten uzak olduğu ancak yeşil sol parti+TİP gibi muhalefet partilerinin çıkaracakları milletvekilleri ile, cumhur ittifakının mecliste çoğunluğu kaybedeceği gözüküyor.
-Ama Cumhurbaşkanlığı seçiminde değişik bir durum var.AKP+MHP'den diğer partilere kayan 10 puanlık seçmenlerin hiçbiri kamuoyu yoklamalarına göre Kılıçtaroğlu'na oy vermiyor,Bunu Akşener de ısrarla ifade etti..Kılıçtaroğlu mu,Erdoğan mı diye sorulunca Erdoğan diyorlar.Yani siyasette muhalefet partilerinin oylarının toplamı kurumsal olarak destekledikleri Cumhurbaşkanı adayının oylarından daha fazla oluyor.,
-Muhalefet çıkarabileceği en zayıf adayı, Cumhurbaşkanı adayı olarak çıkardı.Kılıçtaroğlu için, insan olarak ben de olumluyum.Dürüst insan,yolsuzluk yapmaz,mütevazi bir yaşantısı var.Ama seçmenin çoğunluğu o veya bu nedenden dolayı oy vermiyor, bir gönül bağı yeterince kurulamamış.Halbuki AKP'den diğer partilere kayan 10 puanlık seçmen ,yine kamuoyu araştırmalarına göre,Mansur Yavaş veya Ekrem İmamoğlu mu Tayyip Erdoğan mı diye sorulunca bu sefer hiç biri Erdoğan demiyor.Eğer Yavaş veya İmamoğlu cumhurbaşkanı adayı olsaydı muhalefet 10-15 puan arasında ,konforlu açık ara bir çoğunlukla fark atarak rahatça Cumhurbaşkanlığını kazanacaklardı.Ama bütün uyarılara rağmen en yüksek kazanma şansı olanı değil,9 kere seçim kaybetmiş bir kişiyi 10. kez aday gösterdiler,halbuki demokrasilerde seçimi kaybeden aday gider bir sonraki seçimde bunu başarabilecek başka bir kişi aday gösterilir.Bir kişiye en fazla 2 kere şans verilir.Geçen yıl Macaristanda da Türkiye'ye çok benzer şartlarda bir seçim yapıldı,oradan da ders almadılar.12 yıllık otoriter Viktor Orban yönetimine son vermek için birleşen muhalefet partileri ,kamuoyu yoklamalarında partilerinin oy toplamının %50'yi geçmesine güvenerek,kamuoyu yoklamalarında en çok oy aldığı gözüken kişiyi(belediye başkanı) deği, liderlerin kendi içlerinden birini başbakan adayı gösterdiler ve seçimi kaybettiler.
-Şimdi toparlarsak;Cumhurbaşkanlığı seçimini Erdoğan kazanıyor diyebilirmiyiz.Eğer 2018 yılında oy kullanan aynı seçmen oy kullanıyor olsaydı kesinlikle diyebilirdik ,ama şimdi yeni bir durum var,5 yıl önceki o seçmen kitlesinden yaşı ilerlemiş bazı kişiler öldüler ve 5 milyona yakın da yeni seçmen oy kullanacak .18 yaşını doldurup oy kullanacak olan genç seçmenin AKP+MHP'ye oy verme oranları çok düşük %15 civarlarında,bu da dengeyi başabaşa getiriyor,hatta Kılıçtaroğlu'nu 1-2 puan öne geçirebiliyor ama diğer taraftan bu yeni seçmen kitlesi içinde ne kadar olduğunu tam bilmediğimiz Türk vatandaşı yapılmış seçmen var.Ayrıca yurt dışında Almanya'dan Afganistan'a Suriye'ye kadar 74 ülkede oy kullanacak 3.3 milyon seçmen var ve buralarda sandık güvenliğini sağlamak zor.
-Tüm faktörleri topladığımızda başabaş geçecek bıçak sırtında bir Cumhurbaşkanlığı seçimi olacak gözüküyor.Ülkemizde 1950 yılından beri demokratik seçimler yapılıyor.Yakın bir zamana kadar ufak tefek seçimlere etkisi çok sınırlı bazı olumsuzluklara rağmen bağımsız ve tarafsız yargının denetiminde seçimler genel olarak dürüstlükle yapıldı.Ama yapılan anayasa değişikleriyle,yargıtayın,danıştayın ve hakimler ve savcılar yüksek kurulunun yapısı tamamen değiştirildi ve mülakatlarla son 20 yılda sadece iktidar partisinin dünya görüşünde olanlar yargıç yapıldı.Ve yakın zamanlarda yapılan son seçimlerde ,gerek anayasa değişikliği referandumunda,gerekse istanbul büyükşehir belediye başkanlığı seçimlerinde YSK'nın mühürsüz oyları geçerli sayması ve aynı zarfın içinde oy atılan 4 oydan 3'ünü geçerli sayması ve 1'ini geçersiz sayması gibi açıkça AKP'yi kayıran taraf tutan kararlarını gördük.
"Efendim;İstanbul seçimleri tekrarlandı ama yine kazandık bu sefer YSK kabul etmek zorunda kaldı".Kabul etti,çünkü YSK'nın İstanbul il seçim kurulu'nun karar tutanağını kabul etmek zorundaydı.Ama geçen yıl AKP seçim kanununu değiştirdi.Daha önce il ve ilçelerde otomatikman en kıdemli yargıçlar il ve ilçe seçim kurullarını oluştururken ,bu yargıçlar da 2000 yılı öncesi dönemde mesleğe dahil olanlar olduğu için ,dürüst ve tarafsız olabiliyordu,şimdi artık kura ile seçilecekler,bunların %95'i de AKP döneminde parti teşkilatı avukatı iken yargı mensubu olanlar olduğu için artık tarafsız davranacakları şüpheli gözüküyor.Bir spor müsabakasında hakem taraf tutsa bile ,takımlardan biri ezici üstünlük sağlarsa,hakem ne kadar taraf tutarsa tutsun " hakemi de yendik" şeklinde üstünlük sağlayan takım maçı kazanır.Eğer İmamoğlu veya Yavaş cumhurbaşkanı adayı olsa ,10-15 puan farkla ,seçim kurulları iktidar partisini kayırsa bile ,yine de konforlu bir çoğunlukla seçimi kazanacaktı.Ama şimdi başabaş,anketler hata payı içinde çok dar bir çoğunluk gözüken bir seçimde,YSK'nın cumhurbaşkanlığını Erdoğan'ın kazandığını ilan etmesi daha yüksek olasılık gözüküyor.
-En çok yanılmayı istediğim analiz bu.Umarım yanılırım.
Bu arada bu yazıyı yazarken şimdi en güvenilir anket şirketlerinden KONDA'nın anketi önüme geldi.Genel olarak benim analizime paralel sonuçlar gözüküyor.
https://www.paraanaliz.com/2023/piya...afaya-g-52390/
Yer İmleri