Sanat Mozaik

[Terraluna]

Fransiz realist ressam François Bonvin'in dogum yildonumu (22 Kasim 1817)

Ave Maria intérieur du couvent d'Aramont, 1870




Still life with brass kettle, 1883

[Terraluna]

George Eliot takma ismiyle yazan Victoria doneminin en unlu Ingiliz yazarlarindan Mary Anne Evans’in dogum yildonumu (22 Kasim 1819)

“Hayat, hatiralar olmadan bile buyume ve curumeye bagimli bir hatta ilerler ama kesif hafiza, insani suclanmayi hak eden mazisine iter. Acik yara misali yanan bir hafizayla, insanin mazisi olu bir tarihten ibaret degildir, yasanan zamana donk ama o zamanin sartlarina uymayan bir hazirliktir; pisman olunarak hayattan silkelenip atilmis bir hata degil, benligin hak edilmis bir utancin urpertilerini, keskin tatlarini ve karincalanmalarini titreserek tasimaya devam eden bir parcasidir.”



“Even without memory, the life is bound into one by a zone of dependence in growth and decay; but intense memory forces a man to own his blameworthy past. With memory set smarting like a reopened wound, a man's past is not simply a dead history, an outworn preparation of the present: it is not a repented error shaken loose from the life: it is a still quivering part of himself, bringing shudders and bitter flavors and the tinglings of a merited shame.”

[Terraluna]

Kuba dogumlu Fransiz Parnasyan sair José María de Heredia'nin dogum yildonumu (22 Kasim 1842)



Eskiden niceleri Bourgueil bahcelerinde,
Adlarini kazdilar agaclara sevdiklerinin
Niceleri, yaldizinda, yuce tavanli Louvre’un,
Burunlari havada gulup eglendiler delice.

N’oldu peki? Simdi kim biliyor onlari, kimse;
Hepsi gocup gittiler ardisira birbirinin.
Adlarini bilen yok bakin bugun hic birinin
Bunlar da yasadi bir zaman demiyor hic kimse.

Her sey bu hesap. Marie, Cassandre, siz Helena
Eriyip giderdi o canim tenleriniz toprakta,
— Bir gunluktur saltanati zambaklarin, gullerin

Gelip Ronsard, Seine’de ya da sari Loire’da,
Olumsuz etmeseydi sizi bu dunyada, acaba
Kim ederdi lafini sizin de yasadiginizin.

[Terraluna]

Ingiliz roman yazari George Gissing’in dogum yildonumu (22 Kasim 1857)

“Yirmi sekiz yaslarinda, kahverengi sade bir sapka takmis, terzi elinden cikan bir elbise giymis, elinde mukemmel bir semsiyeyle genc kadin, Wattleborough’daki herkesten daha hizli yurumesine ragmen acelesi varmis gibi gozukmuyordu ve camurlu caddeyi gecerken etekleri umurunda bile degildi, yine de hic camur sicratmadi, sanki evindeymis gibi, basini kaldirmis, SIK SIK kendi kendine gulumsuyordu. Onu tanimayanlar kim oldugunu sordular, yeterince ahbaplik kurmus olanlarsa lisenin bu yeni ogretmeniyle bayagi bir sohbet ettiler. Ismi Bayan Rodney’di. Sehre gelisinden bir hafta sonra, Wattleborough’lu hanimlar kadinin fikirlerinden soz etmeye ve konusmaya baslamislardi. Kadin beraberinde universitenin havasini da getirmisti, bir suru onemli kisi taniyordu, konusmalari ve tavirlari Wattleborough’nun salonlarinda oldukca etkileyici bulunmustu. Okul mudiresi de kadin hakkinda ovguyle soz etmisti ve St. Luke’li papaz kadinin ailesini taniyordu ve onun cok zeki oldugunu belirtmisti.

Sehirde bir yabanci olmasi sebebiyle bayan Rodney’e, kilise memurunun dul esi bayan Ducker’in evini tavsiye etmislerdi. Fakat kadin o evde sadece bir, iki hafta kaldi. Kadinin evin tipini, ozelliklerini begenmedigi icin ciktigi anlasilmisti. Bazilarina gore bu bayan Ducker’i tohmet altinda birakmisti ve bu yuzden sasirmislardi. Bayan Rodney’i bilenler ise kadinin ‘kaprisli’ oldugunu dusunmuslerdi. Kadinin son sectigi ev ise herkes icin surpriz oldu. Evin oldugu cadde Wattleborough’un mutena bir semtinde olmasina ragmen, Bayan Rodney’in St. Luke papazindan da (ki, ev onun cemaatinin oldugu yerdeydi) ogrenebilecegi gibi evin pek cok olumsuz yanlari vardi. Her Pazar ayine katilan Bayan Turpin hakkinda kimse onemli bir iddiada bulunamazdi ama marangoz olan kocasi 'İki Boyunlu Kugu' meyhanesine pek SIK gidiyordu. Bir de semttekilerin hakkinda cok sey duydugu, genc kiraci Bay Rawcliffe vardi. Kadinin evi kiralamasiyla ilgili bu tur yorumlar uzerine Bayan Rodney onlari aydinlatti: Odalarda tuhaf bir hosluk bulmustu ve cok begenmisti. Bayan Grundy’ye gelince, kadin onun hakkinda “je m’en fische” (hic umurumda degil)demisti ki, belli kulture sahip hanimefendilerin kibarca hakaretiydi.”



“A young woman of about eight-and-twenty, in tailor-made costume, with unadorned hat of brown felt, and irreproachable umbrella; a young woman who walked faster than any one in Wattleborough, yet never looked hurried; who crossed a muddy street seemingly without a thought for her skirts, yet somehow was never splashed; who held up her head like one thoroughly at home in the world, and frequently smiled at her own thoughts. Those who did not know her asked who she was; those who had already made her acquaintance talked a good deal of the new mistress at the High School, by name Miss Rodney. In less than a week after her arrival in the town, her opinions were cited and discussed by Wattleborough ladies. She brought with her the air of a University; she knew a great number of important people; she had a quiet decision of speech and manner which was found very impressive in Wattleborough drawing-rooms. The headmistress spoke of her in high terms, and the incumbent of St. Luke's, who knew her family, reported that she had always been remarkably clever.

A stranger in the town, Miss Rodney was recommended to the lodgings of Mrs. Ducker, a churchwarden's widow; but there she remained only for a week or two, and it was understood that she left because the rooms 'lacked character.' Some persons understood this as an imputation on Mrs. Ducker, and were astonished; others, who caught a glimpse of Miss Rodney's meaning, thought she must be 'fanciful.' Her final choice of an abode gave general surprise, for though the street was one of those which Wattleborough opinion classed as 'respectable,' the house itself, as Miss Rodney might have learnt from the incumbent of St. Luke's, in whose parish it was situated, had objectionable features. Nothing grave could be alleged against Mrs. Turpin, who regularly attended the Sunday evening service; but her husband, a carpenter, spent far too much time at 'The Swan With Two Necks'; and then there was a lodger, young Mr. Rawcliffe, concerning whom Wattleborough had for some time been too well informed. Of such comments upon her proceeding Miss Rodney made light; in the aspect of the rooms she found a certain 'quaintness' which decidedly pleased her. 'And as for Mrs. Grundy,' she added, 'je m'en fiche? which certain ladies of culture declared to be a polite expression of contempt.”

[Terraluna]

Ispanyol ressam Cecilio Plá y Gallardo'nun dogum yildonumu (22 Kasim 1860)

Luna de miel (Honeymoon, 1900)




Dia De Playa (A Day At The Beach, unknown date)

[Terraluna]

Librettosunu Francesco Maria Piave'nin Ispanyol Ángel de Saavedra'nin dramasi Don Álvaro o la fuerza del sino'dan uyarlayarak yazdigi, sahne uyarlamasi Alman Friedrich Schiller'in Wallensteins Lager'indan yapilan, Italyan Giuseppe Verdi'nin besteledigi Kaderin Gucu (La forza del destino - The Force of Destiny) 4 perdelik operasi ilk kez 22 Kasim 1862'de Saint Petersburg, Bolsoy Kamenny Theatre'da sahnelendi.

[Terraluna]

1947 yilinda Nobel Edebiyat Odulunu kazanan, Fransiz yazar Andre (Paul Guillaume) Gide’in dogum yildonumu (22 Kasim 1869)

“Son Latin uygarligindan soz ederken, sanat kulturunu anlattim, bunun icin halkin kaynagina ciktim. 'Kultur' once kanli canliligi, saglik bollugunu belirtir, sonra donar, sertlesirdi, aklin dogayla kusursuz bagintilar kurmasini baltalar; surekli yasam gorunusu altinda yasam azalisini saklar, icinde huzuru kacmis aklin sararip soldugu bir KIN olusturur, akil bu KININ icinde isiksizliktan solar, sonra da olurdu. En sonunda dusuncemi sonuna kadar goturuyor: kultur yasamdan dogup yasami oldurur, diyordum.”



"À propos de l’extrême civilisation latine, je peignais la culture artistique, montant à fleur de peuple, à la manière d’une sécrétion, qui d’abord indique pléthore, surabondance de santé, puis aussitôt se fige, durcit, s’oppose à tout parfait contact de l’esprit avec la nature, cache sous l’apparence persistante de la vie la diminution de la vie, forme gaine où l’esprit gêné languit et bientôt s’étiole, puis meurt. Enfin, poussant à bout ma pensée, je disais la Culture, née de la vie, tuant la vie."





- Ask her zaman asiga kilavuzluk etmistir.

- Kor kilavuz; madem ki henuz kullanmak istemedigim bu ask sozcugunu simdiden ortaya attiniz, sunu da ekleyeyim; seven erkek ne kadar asiksa, o kadar beceriksizlesir; evet, arzusunun yaninda cok daha gercek bir ask bulunacaktir; evet, arzusu salt bencil olmaktan cikinca sevdigi varligi incitmekten korkabilecektir. Hayvanlardan bile olsa, aldigi bir takim orneklerden, bir takim derslerden ya da on ogretimlerden, hatta sevilen kadinin kendisinden bir seyler ogrenmedikce...



- Love has always guided the lover.

- A blind guide; and since you are already using the word 'love,' which I wanted to keep in reserve — let me add: the more deeply a man is in love, the more awkward he will be as a lover; yes, the more closely his desire is accompanied by genuine love; yes as soon as his desire is no longer exclusively selfish, he will be afraid of hurting the being he loves. And so long as he is not taught by some example, perhaps that of animals, or by some lesson or preliminary initiation, perhaps ultimatelyby the beloved herself…



"Asil ikiyuzlu, kendi yanilgisini kavrayamaz hale gelip, ictenlikle yalan soyleyendir."

[Terraluna]

Macar sair Endre Ady’nin dogum yildonumu (22 Kasim 1877)



Dun, sessizce gecip gitti Paris'ten sonbahar.
Saint-Michel'e cikan bir sokaga iniyordu
Yuruyordu sicaktan uyuklayan agaclarin altinda,
Kararli, bana dogru geliyordu.

Agir adimlarla yaklasiyordum Seine nehrine.
Icimde olmus ormanlarin atesi sarki soyluyordu.
Garip bir sarki, acimasiz, kan rengi
Bana kendi olumumden soz ediyordu.

Yanima geldi sonbahar. Bir seyler soyledi kulagima
Saint Michel Bulvari korkudan tir tir titriyordu
Ve yol boyunca sen sakrak yapraklar
Nese icinde dans ediyordu.

Bir an surdu. Umarsamadi yaz, tinmadi bile,
Ve guz gulerek ayrildi Paris'ten ruh gibi bir anda.
Gecip gitti. Ama bilen kimse yok olan biteni
O agir agaclarin altinda benden baska