Originally Posted by
MiniYatirimci
Açılın borsanın felsefesini açıklıyorum. Biraz uzun olacak, sonuna kadar okuyana hasta gözüyle bakarım söyliyim.
Borsada şirketlerin piyasa değerleri, hisselerin anlık değerleri, borsada hacim, hepsi fiktif değerlerdir. Yani aslında borsada o kadar bir para yoktur. Aslında borsada para yoktur. Veya borsada olan parayı hisse fiyatıyla hesaplayamazsiniz dersek daha doğru olur. Borsada tek bir gerçek var, "o an" sadece "kademelerde yer alan miktar kadar" hissenin, sözleşmenin, vadeli işlemin değeri odur. Portföylerimize de bu şekilde bakmak gereklidir. Ne demek istiyorum örnek vermeye çalışayım.
Varsayalım ki bir şirket halka arz oldu, dolaşımda 10 lot var. 10 kişi 1er adet hisse aldık. Halka arz fiyatı da 20 lira olsun. 20*100=200 lirayı daha önce borsada yer almayan paramızdan - halk tabiriyle - borsaya sokmuş olalım.(aslında para borsaya girmedi, para hissesini halka arz eden patrona veya sermaye arttırımı yoluyla yapılmışsa şirkete gitti)
Tahta işleme başlamadan önceki durum nedir? İlgili tahtanın büyüklüğü 200 lira, borsadaki yatırımcılar kişi başı 10 lira harcadık, toplamda 200 lira. Hiç kimse fiktif değer bakımından zararda veya karda değil.
Ve hissemiz borsada işleme başladı, diyelim ki ben 1 hissemi taban satışa yazdım ve alıcı çıkmadı, hissenin anlık fiktif değeri 18 TL oldu. Ertesi gün de aynısı yaşandı hissenin fiyatı 16,2 oldu. İkinci günün sonunda durum nedir? İlgili tahtanın büyüklüğü 162 lira, benim disimdaki 9 kişi hiç işlem bile yapmadan benimle birlikte hisse başı 3.8 lira zarara girdi. Tahta büyüklüğü 38 lira azaldı. 10 kişinin portföyleri %19 eridi. Peki kardeş tahtadan bu 38 lira nereye gitti? Hiçbir yere gittiği yok, hiç gelmemişti ki. Yukarıda yazdım ya, o para ya patrona ya şirkete gitmişti zaten, borsaya para girmemişti.
Peki portföyler %19 erirken borsadan para mı çıktı? Yoo borsadan para da çıkmadı. Tahtada 2 gündür hiç işlem geçmedi ki, birisi hisseyi verip parasını alıp gitmiş olamaz. Kimse hissesini satamadı. Sadece portföylerin "an"lık "fiktif" değeri %19 eridi.
Bu örnekten çıkarılabilecek sonuçlar:
1) borsada portföylerimizde sözleşme bazında veya hisse bazında yeşil renkte gördüğümüz o +50.000ler veya kırmızı -100.000ler o "an"a dair hesaplamadir. Ve bu hesaplama varsayıma dayanan yanlış hesaplamalardır.
2) hisse için konuşalım, diyelim elinizdeki garanti bankası hisseleri için o "an" portföyde +50.000 kâr yazması pratikte bir şey ifade etmez. Zira orada yazan +50.000 kâr hesaplaması, teorik olarak elinizdeki hisselerin, hissede işlem geçen son fiyata(kademeye) göre durumunu gösterir ve varsayıma dayanır. Bu varsayımın aksine, gerçekte kademede sizin elinizdeki lot kadar pasif alış emri olmayabilir, hayvanî bir kademe boşluğu olabilir. Son işlem gören fiyat, pasif alışın 20 kademe üzerindeki pasif satış olabilir mesela. Ama satmaya kalksan pasif alıcı çok daha aşağılarda olabilir. Kısaca, borsada fiyatlarla ilgili tek gerçek, o "an" pasif alış kademesinde yer alan miktar kadar hissenin değerinin o fiyat ettigidir.
Somutlaştirmaya çalışırsak, A hissesinin anlık pasif alış kademesi 2 lira fiyattan 100 lot olsun. A hissesinin dolaşımda 1.000.000 lotunun hepsinin değeri 2 lira diyemeyiz. Çünkü satmaya kalksan sadece 100 lot alış var 2 lirada. Burada yapılabilecek tek yorum, o "an" A hissesinin 100 lotunun değeri 2 liradır olabilir. Kalan 999.900 lota bu değer biçilmiyor.
3) son çıkarım BIST içindeki para meselesi. Yukarıdaki her şeyi aslında bistteki rakamların uydurma olduğunu ve bistte ortada para diye bir şey olmadığını belirtmek için yazdım. Evet bugün işlem gören tüm şirketler vaktinde bir şekilde halka arz oldular. Halka arz olurken yatirimcilar dolasima girecek hisselere karşılık paralarını ya patrona ya şirkete gönderdi. Yani para borsaya hiçbir zaman girmedi. Borsadaki paradan kastımız, borsadaki tüm yatirimcilarin işlem yaptığı toplam para ise, bunu da bilmenin yolu yok. Mikro örnek olarak yukarıda verdiğim 20 liradan 10 lotun halka arzini ele alalım, hisse fiyatı %19 düşmüştü, tahta büyüklüğü 38 lira azalmıştı ama borsada bizim işlem yaptığımız para miktarı veya borsacilarin kenarda işlem yapmak için tuttuğu para değişmemişti.
Sonuç olarak hisse fiyatı ile borsaya para giriş çıkışının alakası yoktur.
Bronz Üye
Yazılarım ve Paylaşımları YATIRIM TAVSİYESİ DEĞİLDİR
Platin Üye
Gönderi Kuralları
Yer İmleri