"Çanakkale Savaşı'na katılan 15'liler" başlığı ile, kamuoyuna yanlış bir şekilde lanse edilen fotoğraf aslında Nisan 1923'te çekilmişti
Aslında bu yanlışlık çocuklara giydirilen üniforma ve şapkalardan da anlaşılabiliyor. Zira bu şapkalar 1921-24 yılları arasında kullanılmıştı.
Bununla beraber, Kazım Karabekir’in “Çocuk Davamız” adıyla basılan kitabında fotoğrafın yeri ve tarihi ile ilgili açıklamalar mevcut.
Karabekir'in Doğu Anadolu'da koruma altına aldığı yetimlerden oluşan bu grup Nisan 1923'te, Beyoğlu'nda bir geçit resmi yapmış ve yürüyüş o dönemin basınında büyük ilgi görmüş. Kitapta "Tevhid-i Efkâr" gazetesinde yürüyüş ile ilgili çıkan bir habere de yer verilmiş.
Artık galat-ı meşhur haline gelen bu yanlış umarım en kısa zamanda düzeltilir ve böylelikle insanlar da doğru olanı öğrenme imkânı bulur.
Keza merhum Karabekir Paşa'nın kızı Timsal Hanım da sosyal medyada bu bilgileri paylaşan Erhan Çiftçi'ye teyit niteliğinde bu mesaj göndermişti.
Hatta bu hata öyle bir hal alır ki, Stanford Shaw'ın "Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu" adlı kitabının kapağına bile, Türk tarihçiliğinin en üst kurumu TTK, konuyla alakası olmayan bu fotoğrafı koyar.
Osmanlı askere alma sistemi mükemmellikten çok uzaktı ama kuralsız ve kontrolsüz değildi. Cepheye gönderilen yükümlüler önce ordu eğitim merkezlerinde müteakiben kolordu ve tümenlerde kontrolden geçerdi. Yaş küçük veya fazlaysa ya terhis edilir ya da geri hizmete alınırdı.
Bu işin istisnası yükümlünün yaşının ötesinde fiziki cüsse ve yetişkinlikte olmasıydı. Evet zayiat yüksekti birlikler kadrolarının çok altındaydı ama hiç bir komutan işe yaramayacak birliğe yük olacak asker istemez.
Seferberlikte asker alma işlemleri, "Mükellefiyet-i Askeriye Kanunu"na göre yürütülmüştü. Savaş başladığında asgari askerlik yaşı 18'di.
Mükellefiyet-i Askeriye Kanunu'nun 73. maddesine göre, seferberlik döneminde gönüllü askerlik yapmak isteyenlerde aranan başlıca şartlar:
Savaş zamanında yapılan bazı hatalar var. Örneğin İzmir'de 1917'de kurulan 59. Tümen Halep'e geldiğinde yapılan kontrolde ihtiyarlar ve 18 yaş altı gençlerden teşkil edildiği fark edilip hemen lağvedildi.
Aslında sorun bizde. Yaygın bir şekilde olayları, yaşananları abartma hastalığımız var.
İllaki zafer kazanan ordu aç ve yokluk içinde olacak..!
Çocuklar, ihtiyarlar ve kadınlar savaşacak..!
Silahları ya olmayacak ya da az olacak..!
Şehit yaralı çok olacak..!
Bu abartılara ihtiyacımız yok.
Gerçeği olduğu gibi yazmamız yeterli.
Yer İmleri