https://www.akrecapital.com/the-art-of-not-selling/
Yukarida cok begendigim bir yazinin linki var.
Daha cok kisi faydalansin diye oturdum iki saatimi harcadim ve turkceye cevirdim.
Afiyet olsun.
The Art of (Not) Selling - Chris Cerrone
Satmama Sanatı
Yillar boyunca yaptigimiz en pahali hatalarin
birisi, hatta hepsi satis kararlarimiz olmustur..
hemen her durumda hata cok erken satma seklindedir..
Bu hatalarin uzerinde derinlemesine dusunulmesi bu mektubun, yazinin yazilmasina ve Satmama Sanatiâbasliginin konmasina neden olmustur.
Bir adim geri atarsak, yatirim felsefemiz sermayemizi az sayida buyuyecegine inandigimiz ve rekabet avantaji olan isletmelere ayiracagimiz seklindedir. Bu tip isletmeler nadirdir ve sadece donemsel olarak cazip degerlemelerden, fiyatlardan bulunabilirler.. Bunu aklimizdan cikarmayarak, bu isletmeleri uzun vade tutarak, isletmeler buyurken sermayemizin de bilesik getiri ile buyumesi icin elimizden geleni yapariz.
Tutmaya devam etmek demek, satma durtusune, bastan cikarilmaya karsi koymak demektir ki bunlardan bir suru vardir. Gundelik siyaset ve makroekonomik verilere, haberlere kulak asmayiz, kulaklarimizi tikariz..Ne degerleme ne de fiyat hedeflerinin satis kararlarimizda etkili oldugu gercegi bir cogumuzu sasirtir.
Acik ve net olursa, bazi zamanlar olur ki, biz satisin uygun olduguna inaniriz. Boyle durumlarda, tipik olarak isletmenin kendisinde ters, olumsuz degisiklikler olmustur.
Bu hisseyi tutmaya devam etme kararliligi kiritik derecede onemlidir ve yatirim felsefemizin cogu zaman iyi anlasilmayan yonudur. Cekirdeginde, merkezinde bilesik getiri elde etmenin gucu yatar. Inaniyoruz ki bu satmama ve bilesik getiri elde etme (compounding) ikilisi biribirinden ayrilamaz sekilde ilisiklidir. Birinciyi yanlis anlama ikinciyi imkansiz kilar.
Yatirimlarimizin kesintisiz bir sekilde bilesik getiri elde etmelerine musade etmek bizim kutup yildizimizdir..(Yon gosterici anlaminda)
Aciklayici, yol gosterici bir bulmaca
Iki seceneginiz var diyelim ya 1 mio dolar ya da 30 gun boyunca her gun ikiye katlanacak 1 penny (dolarin yuzde biri cent gibi poundun yuzde biri) Hangisini secerdiniz?
Iste size biraz tuyo, Her gun ikiye katlanacak olan penny bir hafta sonra 1.28 dolar olur. Ikinci hafta sonunda 163.84 dolar.
Herhalde muhtemelen diyeceksiniz ki penny 1 mio dolari gececek bu sekilde. (Yoksa neden boyle bir sey ortaya atalim ki/) Iste ne kadar gececegi konusu tam da sizi sasirtabilir ama..
Oyle ki 30 defa ikiye katlaninca penny 10.737.418.24 yani 10 milyon uzerinde bir rakama ulasiyor. Bu gucu o kadar da bariz olmayan bilesik getirinin gucu hakkinda muthis bir ornek teskil ediyor (bu ornekte penny 30 defa %100 oraninda bilesiklendiriliyor, yani getirinin getirisi ile degerleniyor.)
O kadar da bariz olmayan diyorum cunku 27. Gune kadar 1 mio dolari secmis olsaniz daha iyi olurdu sizin icin. Fakat son 4 gunde pennynin degeri 700.000 dolarin az bir sey altindan 10.7 mio dolara cikiyor.
Bilesik getirinin gucune bu sihiri gerceklestirebilmesi icin vermemiz gerekenler sabir ve uzun vade perspektfi yani bakis acisi.
Cogu kisi bilesik faiz kavramini tam anlami ile tabii ki kavrayamaz. Dunyanin sekizinci harikasi da denmistir, rivayete gore ilk defa Albert Einstein tarafindan tabii ki yerinde bir tanimlama ile. Cogumuzun bunu once ogrenmemiz gerekir, sonra da periyodik olarak kendimize bu mucizeyi hatirlatmamiz.
Bu ornekten yola cikarak, yatirimlarimizi uzun vade tutmanin onemini ogreniyoruz, onlara yeterli derecede uzun vadede kesintisiz bilesik getiri saglatttirarak 27-30 gun arasinda gordugumuz farki portfoylerimizde gerceklestirebilmelerine izin veriyoruz.
Siyaset, ekonomi ve degerleme
Satma sebeplerimiz konusunda cok dikkatli olmamiz gerektigini ogrendik.
Siyaset ve ekonomiyi gozardi ekmek bunlari gormemek konusunda cok caba sarfediyoruz. Biz de gazeteleri okuyoruz ve Washington D.C ye de yakin oturuyoruz. Fakat tecrubelerimize dayanarak sunu soyleyebiliriz ki biz de yatirimci olarak malesef yatirim kararlarimizin secimler, ticaret savaslari, fed kararlari ve bu gibi etkenlerden etkilenmemesi konusunda hic de iyi degiliz.
Ayrica buna ek olarak, yalnizca degerleme bazinda dusunerek satis yapma, hatta azaltma gudulerimize, bastan cikartma duygularmiza direnmeye calisiyoruz. Ortak oldugumuz isletmeler bizim onlara odemeye razi oldugumuz fiyatlarin uzerinde islem gormeleri halinde bile etkilenmiyoruz. Son cumleyi vurgulamamizi hissetmek icin tekrar okumakta fayda oldugunu dusunuyoruz.
Neden ? 3 sebeple
Birincisi; Degerleme nedeni ile satis yapilinca ki bu genelde daha dusukten ileride geri alma firsati verecegi fikrinden olur, tecrubelerimize gore, nadir olarak gerceklesir, bu firsat pek cikmaz.
Ikincisi; Binlerce islem goren sirketten muhtemelen 100 den az sirket vardir ki bizim alim kriterlerimizi karsilayan ve daha onemlisi cekici fiyatlardan alim firsati veren. Buyuyen ve rekabetci sekilde avantajli olan sirketleri bask bu tur sirketlerle degistirmek cok zordur, ancak vasat sirketlerde degerleme bazinda islem yapilabilir. (yani bir kere satinca ayni ayarda sirket bulmak zor demek istiyor yazar)
Ucuncusu, en iyi sirketler beklentilerimizi de asma egilimindedirler. Bugun yuksek gorunen bir fiyat geriye donup bakinca cok da uygun olabilir.
Fiyat hedefleri
Ne değerleme ne de fiyat hedefleri bizim satis kararlarimizda hic rol oynamaz.
Bir fiyat hedefi vermenin temelinde yatan fikir her isletmenin bir icsel degeri (intrinsic value) vardir ve bir yatirimcinin hedefi bu icsel degerin altinda alip fark azalinca satmaktir. Yani su sekilde ifade etmek gerekirse bu gibi durumlar icin 1 dolari 60 centten alip sonra da 1 dolardan satmak.
Buyuyen, rekabet avantaji ile konumlandirilmis sirketlerde ise o adi gecen 1 dolar simdi 1 dolar olup bizim beklentimize gore belki de gelecek sene 1.20 dolar ve bir sonraki yil da 1.40 dolar olacaktir.. Boyle sirketlere sahip oldugunuzda inaniyoruz ki satmaz, tutar ve uzun vadede bilesik getiri saglamalarina izin verirseniz cok daha iyi durumda olursunuz.
Biraz daha bilesik getiri matematigi
Varsayalim ki bir sirketin hissesini aldiniz ve fiyati ikiye katlandi. Bu durumda normal olan sizin satma istegi, durtusu hissetmenizdir, parayi cebe koyalim, kagit uzerindeki kari garantiliyelim ve zafer turumuzu atalim. Simdi yapacagimiz hesap bu durtunuze karsi koymaniza yardimci olabilir.
Paranizi coktan bir kere ikiye katladiniz ya ikinci bir kere ikiye katlayinca maliyetinizin 4 kati olur, bir sonraki ikiye katlamada ise 8 kati sonra da 16 kati, her defasinda ikiye katlarsa. Anahtar fikir burada bilesik getiri usseldir.. Lineer degildir.
Yatiriminiz 6.5 defa katlarsa yatirdiginiz her 1 dolariniz 100 dolar olur. Buna biz 100-bagger yani 100 luk torba deriz. Maliyetinizin 100 kati inanmasi imkansizdir. Bir kere boyle bir sey yasarsaniz bilesik getirinin gucune gercekten iman etmis birisi olursunuz.
Satma zamanlari
Bilesik getiri elde etme istegi cok guclu bir sekilde zihnimizde yer etse bile bazen oyle zamanlar olur ki satisin uygun hatta gerekli olduguna inaniriz. Tumunu kapsamasa bile bunlar eger bir isletme 1. Artik ortalama uzeri buyuyemiyor 2. Rekabetci avantajlarini artik azaltmis veya kaybetmis 3. Yonetiminde ters, olumsuz bir degisim var.
Yavaslayan buyume. Temel fikrimiz su ki yatirimci olarak getirimiz yatirim yaptigimiz sirketin ekonomik hisse degerinin buyumesi ile yakinlasir. (bu ya defter degeri ile veya serbest nakit akisi tanimlanir ve her zaman hisse basina verilir) Uzun vadede ortalama uzeri getiriler elde etmek için inaniyoruz ki surdurulebilir sekilde ortalama uzeri buyuyebilen sirketlere yatirim yapmaliyiz. Buyume yavaslayinca getirimizin de yavaslayacagini dusunmeliyiz, beklemeliyiz.
Rekabetci avantajin kaybedilmesi. Isletmeler surekli degisim halindedirler. Teknolojideki degisiklikler, dagitim, yasal duzenlemeler bir isletmenin rekabet avantajlarini kemirip azaltabilir. En iyi, en basarili isletmeler bile gecerli, hazir, rekabetci olabilmek icin dunya dondugu surece kendilerini periyodik olarak tekrar yaratmak zorundadirlar. Hendegin icindeki su duzenli olarak bosaltilip, camur temizlenmeli ve tekrar doldurulmalidir ( ortacagdaki satolarla benzetme yapiyor sanirim). Bu yapilmazsa rekabetci avantajlarin zaiflamasina veya tumden kaybedilmesine neden olabilir.
Yonetim. Dogru, durust ve yetkin yoneticiler konusunda da her iki ozellige esit vurgu yapiyoruz. Uzun vadeli bakis acimiz ve ufkumuz geregi yonetim konusunda bir kac jenerasyon olan sirketlere meyil ediyoruz. Yeni gelenler her zaman bu goreve uygun kisiler olmayabiliyorlar. Zaman icinde ogrendik ki bir yonetim degisimnde hemen hukum vermemek ve yeni yonetime goreve alismasi, yerlesmesi icin bir zaman verilmesi gerektigidir. Ancak belli bir sure sure sonra, bir noktada, bir ziyaret etmemiz ve bu ziyaretin sonucunda da beklentilerimizi karsilayamayan bir yonetim oldugu karari vermemiz bizi satisa yoneltebilir.
Bu liste tamami kapsamiyor. Nadir durumlarda daha iyi bir sirket buldugumuzda biraz sermaye aciga cikartmak ve yeni daha iyi bir sirkete ortak olmak amaciyla da satabiliriz. Ancak sundan da korkmak ve uzak durmak gerekir. Iyi bildigimiz bir seyi yeni ve daha iyi gorunen bir seyi almak icin satmak tehlikeli bir oyundur. Bu yuzden birden cok kere zarar gorduk diyebiliriz.
Her zaman da fikrimizin degisebilecegi ihtimali de vardir. Bir isletmeyi iyi tanima sureci zaman alir ve bazen ilk bastaki alim nedenlerimizi degistirecek yeni durumlari kesfedebilir, yeni fikirler, kanaatler olusturabiliriz. Bu durum genelde portfoye yeni eklentiler yapacagimizda meydana gelir.
Parazitin (noise yani gereksiz gurultu) panzehiri
Uzun vade tutmak ve getiriyi bilesiklendirmek (compounding) isteyen yatirimci icin gurultuyu, paraziti devreden cikartmak cok onemlidir.
Ceyreksel kar tablolari (slide sunumlari ve conference gorusme toplantilari her 90 gunde bir gercekten gerekli mi?), ekonomi medyasi (kablolu kanaldan gelen ekonomi kanallari ozellikle) ve Wall Street analistleri kakafoniye katki saglarlar.
Akilimizdan sunu cikartmamak cok onemlidir: Finansal medya ve Wall Street ratingden ve islem komisyonlarindan gecinir, yasar. Tanim itibari ile onlar paraziti maximize ederler ki sizi elinizde olani satmaya elinizde olmayani almaya ikna edebilsinler.
100 e karsi 1 adli kitabinda (100 to 1 in the Stock Market) Thomas Phelps tavsiye ediyor ki:
Hic bir zaman su gercegi unutma: kendi cikarlari sizinkine 180 derece karsi olan kisiler sizi her gun islem yapmaya ikna etmek istiyorlar.
O bunu 47 sene once 1972'de yazdi ve bu yazdigi muhtemelen bugun o zamankinden cok daha fazla gecerlidir. Wall Street trading deskleri yani islem yapilan yerler siz alip, tutar ve bilesik getiri elde ederseniz komisyon kazanamazlar ve kablolu kanallar size "bugun yeni bir sey yok haber verecek" derlerse izleyici cekemezler.
Burada bizim Middleburg ofisimizde biricik televizyonumuz konferans odamizdadir ve yil icinde en cok kullanildigi donem de basketbol maclari donemindedir. Cable News tv sesi bizim ortam gurultumuz degildir. Dusunuyoruz ki bu bizim ekonomik sagligimiz icin kotudur.
Buna ek olarak, portfoydeki her bir sirket icin neyin gercekten onemli oldugu konusunda bir anlayis gelistirmeye calisiyoruz.
Teferruatlari, detaylari gormemeye çalışıyor, onemli olmayan ayrintilari gozardi ediyoruz Her bir isletmenin rekabetci avantajlarininin onemini tanimlamak istiyoruz. Zorlayici bir surec ama getirileri mukafatlarina deger. Bir kere neyin onemli neyin onemsiz oldugunu ayirt edebildigimiz zaman is konusunda yeni gelismelerin anlamli olup olmadigini daha iyi degerlendirebiliyoruz.
Ceyreksel kar rakamlari, aciga satis raporlari, gazete basliklari, ve analist degerlendirmeleri, tavsiyeleri degerini kaybediyor.
Tecrubelerimize gore, bu sekilde rafine edilmis bir anlayis tarzi cevredeki parazite, gurultuye karsi en iyi panzehirdir ve bize yolumuzdan sapmayacak gucu vererek rekabet avantaji olan sirketlerdeki yatirimlarimizin kesintisiz bir sekilde bilesik getiri saglamasina izin verir.
Sonuc olarak, biz her zaman o penny'nin 30 gun sonra ne kadar degeri olacagini akildan cikartmamaya calisiyoruz.
Chris Cerrone
Originally Posted by hayrani
Gümüş Üye
Gönderi Kuralları
Yer İmleri