Borsadan birkaç farklı kağıt alıp, biri uçunca "ben bildim ben bildim" diye ortada "çığıran" kişileri hatırlatıyorsun.
Şans eseri evlerinden bir tanesi enflasyonun üzerinde değerlenmiş olabilir.
Endeks endeks diyorsun, endekslere bakınca da senin cımbızladığın semt ile genel durumu karşılaştırdığımızda çoğu yerde emlak enflasyonun altında kalmış,
(27. sayfada yazmışım zaten "Doğruysa bile istisnadır" diye)
Sana piyango çıkmış olabilir, veya aldığın evlerden birinin semtiini iyi seçmiş olabilirsin.
Seninkinin önünden metro geçer değerlenir, yanından kanal geçer değerlenir, ya da halkın oraya hücum edesi gelir değerlenir, bu tamamen piyango.
Bu farklı illerde yaşayan her emlak sahibine aynı piyangonun çıkacağı anlamına gelmez, ki zaten de hepsi enflasyonun gerisinde kaldı.
Senin bir türlü kabul edemediğin iki şey, yer ve zaman faktörü.
Burada herkes emlak konuşuyor, ama herkes yaşadığı çevrenin emlak piyasasına göre konuşuyor. Egede yaşayan adam "Ev fiyatları uçtu gitti müthiş talep var" dese doğrudur, istanbulda yaşayan ben "ev fiyatları enflasyonun gerisinde kaldı, talep çok zayıf" desem o da doğru. Onun piyasasıyla benimki aynı değil.
İkincisi zaman faktörü. Daha doğrusu içinde bulunulan zamanın şartları.
Kira çarpanları sabit bir şeymiş gibi konuşuluyor ama aslında inanılmaz değişken bir şeydir.
Bak virüs teranesi çıktığında ilk olarak basında ve halk arasında hemen kiraların düşmesi konuşuldu.
Düşmeyi bırak, şu enflasyon ortamında zammı bile sembolik yaptığın zaman kira çarpanı uçuyor gidiyor. Bu gayet doğal bir şey.
1500 lira kira aldığım 1+1'i birkaç yıl zamsız kiraya versem bana dokunmaz, ama aynı evi şu an 200 bin liraya satmaya kalkarsam arsayı bedava vermiş oluyorum. Olmaz yani. Yemişim çarpanı.
Piyasada hiç kiracı olmaza, sıfır lirayı 150 ile çarpıp evi bedavaya mı vericez?
Kira bu günün şartlarına göre belirlenir, fakat satış bedeli belirlenirken geleceğe dair beklentiler daha etkili olur.
çünkü gelecekte sizin evinizin ne olacağı kiracıyı ilgilendirmez, kiracı bu günü kiralar, alıcı ise geleceği satın alır.
İşte bu yüzden şu anda çarpanların yüksek olması çok doğal ve kabul edilebilir bir durum.
Daha önce de yazdığım gibi "Her dönemin şartları aynı değil ki her dönem aynı şeyi söyleyeyim".
Kar yapmışsın, güle güle ye paranı, ama buraya gelip yazdıkların inan ki zırvalık.
Yer İmleri