
2 Aralık Cuma sabahından herkese günaydın. 149 yıl önce bugün, 2 Aralık 1873'te, Osmanlı Devleti'nin dış piyasalardan aldığı borçların devlet tahvili ve hisse senedi işlemlerinin yürütülmesi amacıyla İstanbul Galata’da Türkiye'nin ilk menkul kıymetler borsası sayılan Dersaadet Tahvilat Borsası açıldı. Osmanlı Devleti'nde ilk borsacılık faaliyetleri, 1854 Kırım Savaşı'na dayanıyordu. Bu savaşla başlayan Osmanlı borçları nedeniyle çıkarılan tahviller İstanbul'da alınıp satılmaya başlanmıştı. Osmanlı tahvillerinin çıkmasıyla “Galata Bankerleri” piyasası oluşmuş, 1866'da Osmanlılar'dan alacaklı devletlerin de desteğiyle İstanbul’da kurulan borsa, 1873'te çıkarılan bir nizamnameyle “Dersaadet Tahvilat Borsası” adını almıştı.
Dersaadet Tahvilat Borsası, 1873 finansal krizi başladıktan sonra, belli başlı tüm ülke borsalarının düşüş trendine girdiği bir dönemde kurulmuştu. Avrupa’da 1873 baharında patlayan ve Osmanlı topraklarına da sıçrayan borsa krizinin olumsuz etkileri karşısında, Osmanlı borsasına hukuki statü kazandırılması, böylesi bir finansal kriz arifesinde çökmesinden korkulan Galata piyasasına bir anlamda devlet güvencesi sağlama mesajını veriyordu. Devlet, böylece borsa esnafının keyfiliğinden kaynaklanan yatırımcı mağduriyetlerinin önüne geçmek ve büyük kazançların elde edildiği borsadan vergi alabilmek istiyordu.
O döneme dek işlemlerini bir kulüp havasında yürüterek hükümet müdahalesine karşı çıkan borsa esnafı ise finansal krizin İstanbul'a yaklaşmasıyla hükümet kontrolüne girmeye artık direnememişti. Tahvilat Borsası’nın kuruluşu, borsanın kamulaştırılması şeklinde görülebilir. Sağlamlığından endişe edilen borsaya bu yöntemle devlet güvencesi verilmesi, günümüz kavramlarıyla düşünülürse, bir finansal kuruluşun Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na (TMSF) devri ve bünyesinin güçlendirilmesi amacıyla reorganizasyonu biçiminde de algılanabilir. Ancak bu statü değişikliği sonrasında borsanın derinliği artmamış, iki yıla varmadan gelen morotoryum sonrası ise canlılık iyice yitirilmişti. Osmanlı Devleti'nin 1875'te yayımladığı Ramazan Kararnâmesi'yle borç ödemelerini durdurması sonucunda Borsa, 1881'e kadar sıkıntılı bir kriz dönemine girdi.
https://dergipark.org.tr/en/download...le-file/492912
Türkiye, kazığın her türlüsünü ayrı ayrı deneyimleyebilmek için mükemmel bir yer. Burada yetişen biri dünyanın başka bir yanında sıkıntı yaşamaz.
Re-twittlediklerim katıldığım anlamına gelmez!
Yer İmleri