ABD borsaları son dönemdeki satışlara rağmen şu anda tarihi ortalamalara göre hala oldukça pahalı ve aşağı inebilecek epeyce mesafe var:
https://www.multpl.com/shiller-pe
Current Shiller PE Ratio: 33.79
Mean:17.14
Median:15.99
Min:4.78(Dec 1920)
Max:44.19(Dec 1999)
Shiller PE ratio for the S&P 500.
Price earnings ratio is based on average inflation-adjusted earnings from the previous 10 years, known as the Cyclically Adjusted PE Ratio (CAPE Ratio), Shiller PE Ratio, or PE 10 - FAQ.
*********************************************
Genellikle bilinen bir şeydir ama konuya uzak olanlar için "mean" ortalama demektir,aritmetik ve geomerik olarak ikiye ayrılır:
Arithmetic mean;(5+37+48+51+74)/5=215/5=43'tür
Geometric mean:4*35*43*50*71=21371000,beşinci dereceden kökü,23.24'tür.
Median:Bir veri seti için "orta" değerdir
1, 3, 3, 6, 7, 8, 9: Burada 6 medyan rakamdır.
1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9:Burada medyan değer ortadaki 2 rakamın ortalaması 4.5'tur.
Burada yer almayan ve istatistikte başka bir terim olan "mode" da ise,bir veri setinde en sık görülen değeri ifade eder:
1,3,3,5,8,9:Burada "mode" 3'tür.
************************************************** *******
Şu anda dünyada yaygın olarak kapitalist ekonomik sistemler hakimdir ve bu sistemlerin doğasında sürekli varlık fiyatlarını yükseltmeye dönük spekülasyonlar vardır.Her ne kadar ekonomi yönetimlerinin ellerinde para ve maliye politikalarıyla varlık fiyatlarında balon oluşmasını engelleyebilecek araçlar varsa da, kötü siyasi yönetimler ,sağladığı "geçici refah duygusu" nedeniyle genellikle buna seyirci kalırlar.Sonuçta varlık fiyatları aşırı şişince ,makroekonomik temel dengeler daha fazla sürdürülemez hale gelir ve tetikleyici bir nedenle balon patlar faiz,enflasyon,gsyih,borçar kısaca tüm makroekonomik veriler kriz ile birlikte olması gereken yerlere gelirler,dengeler yeniden oluşur.Ama bu sırada binlerce işyeri batar ,milyonlarca kişi işsiz kalır.Bunu döngüsel olarak ekonomi tarihinde defalarca görüyoruz.
Varlık fiyatlarında balon oluştuğunu nasıl anlarız:
Normal olarak ;varlık fiyatlarındaki ortalama artışın enflasyon +reel gsyih artışı kadar olması beklenir ki bu aynı zamanda gsyih'nın cari artış oranı kadardır.
Dünyanın en büyük ekonomisi ve küresel piyasaların finans merkezi olan ABD'ye bakıyoruz.
2008 ekonomik krizinde 2008 yılı sonu itibariyle gsyih''sı 14.8 trilyon dolar iken 2024 ortasında 28.6 trilyon dolara yani %93.2 artmış.
Aynı dönemde S&P 500 endeksi ise 798'den 5240'a %566.4 artmış.
https://www.cnbc.com/quotes/.SPX
Yani ABD borsalarındaki artış (enflasyon+reel gsyih büyüme ) oranlarının 3.45 katı olmuş.Yani ABD'de borsalarda bir balonun hala olduğu aşikar.Son satışların bu balon için önemsiz olduğu söylenebilir.
Emlak fiyatları da primli ama orada aynı dönemde artış %121.(enflasyon+reel gsyih büyüme ) oranlarının %11.4 üstünde olmuş
https://tradingeconomics.com/united-...me-price-index
ABD'de kiralar ev fiyatını 134.66 ayda yani 11.22 yılda amorti ediyor,yani fiyat/kazanç oranı =8.9.Borsa fiyatlamalarına göre çok daha uygun.
https://tradingeconomics.com/united-...-to-rent-ratio
Yer İmleri