Doğan Avcıoğlu kimdir?
1926'da Bursa'da doğdu. Fransa'da iktisat ve siyasal bilimler eğitimi gördü. 1955'de Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü'nde asistan oldu. 1956'dan sonra haftalık Akis ve Kim dergilerinde yazıları yayımlandı. CHP Araştırma Biriminde çalıştı ve partinin yayın organı Ulus Gazetesinde yazdı. 27 Mayıs 1960'tan sonra CHP kontenjanından Kurucu Meclise üye seçildi. 1961 Anayasasının hazırlanmasında görev aldı.
1961'de Mümtaz Soysal ve Cemal Reşit Eyüboğlu ile birlikte Yön Dergisini kurdu. Yön'ün çıkış bildirgesi 1042 kişi tarafından imzalanır. 1967'ye değin yayınlanan Yön Dergisi, 1960'tan sonra belirli bir gelişme gösteren Türkiye Sol Hareketi içinde bir tür "Kemalist sosyalizm" anlayışının savunuculuğunu yaptı. 1960 sonrası sol düşünce ve eylemin biçimlenmesinde derin etkileri olan bu dergi, 1930'lardaki Kadro hareketinin görüşleriyle önemli benzerlikler taşıyordu. Kurulu düzeni temelden eleştiren Yön, Mihri Belli (E. Tüfekçi imzasıyla) gibi komünistlere de sayfalarında yer vermişti. Bu yönüyle hem TİP'i hem de CHP'yi etkilemiş, devrimci hareketin ortaya çkışının da etkisiyle İnönü'nün başında bulunduğu CHP'nin Ortanın Solu siyasetine karar vermesinde etkili olmuştu.
Avcıoğlu'na göre üstyapı alanında başarılı olan Kemalist devrim altyapıda, dışa bağımlı sermaye ile toprak ağalarının etkisini kıramamıştı. Dolayısıyla Kemalist devrimin altyapıda sürdürülmesi, radikal bir toprak reformu ,devletçi sanayileşmenin ve ekonomik alanda tam bağımsızlığın gerçekleştirilmesi halen Türkiye'nin gündemindeydi.
Doğan Avcıoğlu 1968'de yayınladığı Türkiyenin Düzeni adlı kitabında Türkiye'nin geri kalmışlığının nedenlerini araştırıyor, yukarıdaki öğeleri içeren "Milli Devrimci Kalkınma Modeli" adını verdiği, o günün sosyalizm modelinden bir hayli etkilenmiş kaptalist-olmayan yol diye tanılanan bir model öneriyordu. Bu yapıt siyasal etkisinin yanı sıra, Türkiye'nin sosyo-ekonomik yapısı ve tarihi üzerine araştırmaların yaygınlaşmasında çığır açıcı bir rol oynamıştır.
Doğan Avcıoğlu, 1963-65 arasında Türk-iş Araştırma Merkezi Müdürlüğü, 1968-69'da CHP Yüksek Danışma Kurulu Üyeliği yaptı.1969'da Yön'deki siyasal görüşlerini daha net bir şekilde dile getirdiği haftalık Devrim gazetesini çıkardı. Bu Gazete 12 Mart 1971 Muhtırasında kapatıldı.
Avcıoğlu, savunduğu modelin mantıksal sonucunun bir yansıması olarak ordu içindeki yurtsever subaylara daha çok bel bağladı. 1971'de yayımladığı Devrim Üzerine adlı kitabında, öngördüğü devrim stratejisi ve programı bunun bir yansımasıdır. Ona göre devrim, Kemalist aydınların yol göstericiliğinde, Kemalist askerlerin öncülüğünde bir geniş cephe tarafından gerçekleştirilebilirdi.
12 Mart döneminde emekli general Cemal Madanoğlu ile birlikte tutuklanarak, orduyu isyana teşvik iddiasıyla (9 Mart cuntası olarak bilinen oluşumun lideri olarak) yargılandı ve beraat etti. 1973 sonrasında siyasal yaşama katılmadı. Milli Kurtuluş Tarihi ve Türklerin Tarihi adlı çalışmalarını hazırladı. Roger Garaudy'nin, Sosyalizm ve İslamiyet'ini E. Tüfekçi (Mihri Belli ile birlikte) çevirdi (1965). 4 Kasım 1983'de öldü.
Yer İmleri