Osman Gazi'den Çanakkale'ye geçiş garantisi tartışması
Osman Gazi, Yavuz Sultan Selim ve Avrasya Tüp Geçidi derken, "araç geçiş garantisi" tartışmalarına Çanakkale Köprüsü de girdi. 1915 Çanakkale Köprüsü için günde 45 bin araç geçiş garantisi verildiği belirlendi
Osman Gazi Köprüsü, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Avrasya Tüp Geçidi derken, araç geçiş garantisi tartışmaları Çanakkale'ye ulaştı. Temelleri haftasonunda Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım tarafından atılan 1915 Çanakkale Köprüsü için verilen araç geçiş garantisinin ise günde 45 bin adet olduğu öğrenildi.
Araç geçiş garantisi sistemi nedir?
Araç geçiş garantisi sistemi, Yap İşlet Devret-YİD modeliyle özel girişimler ya da konsorsiyumlar tarafından hayata geçirilen mega projelerde Karayolları Genel Müdürlüğü bütçesinden girişimciye sunduğu güvence olarak literatürde yer alıyor. Uygulanan sistem, vatandaşların inşa edilen projeye ilgi göstermemesi halinde yatırımcıya "garanti para" ödenmesi sistemine dayanıyor. Bir diğer deyişle Hazine, vaat edilen rakamla reel kullanım oranı arasındaki farkı müteahide ödemeyi vaat ediyor.
Osman Gazi'den Çanakkale'ye vaatler ve gerçek
Osman Gazi Köprüsü ile ülke gündemine yerleşen ve Hazine'ye yük olduğu gerekçesiyle eleştirilere uğrayan "araç geçiş garantisi" sistemi bir yönüyle "serbest piyasa ekonomisinin" mantığına aykırı olarak "risk alan girişimcinin" koruma altına alındığını ve batmayacağını kesinleştiriyor. Bununla birlikte riski alan Devlet olunca ortaya şu rakamlar çıkıyor:
- Osman Gazi Köprüsü: Osmangazi Köprüsü'nde geçiş garantisi günde 40 bin olarak sunuldu. Geçiş ücretleri ise 35 dolar+KDV olarak belirlenmişti. Reel geçiş sayısına ilişkin açıklama Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan'dan gelmişti. Arslan günlük geçiş sayısının 20 binler düzeyinde olduğunu belirti. Bu ise Hazine'nin günlük 20 bin araçlık açığın bedelini karşılamayı sürdürdüğü anlamına geliyor.
- Yavuz Sultan Selim Köprüsü: Açılışı 26 Ağustos'ta yapılan İstanbul'un üçüncü köprüsü için günde 135 bin araç garantisi verildi. Geçiş ücretlerinin 3 dolar+KDV olarak belirlendiği köprüden geçen araç sayısı yine Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan tarafından 110 bin olarak açıklandı. Bu ise günde 15 bin aracın bedelinin Hazine tarafından ödenmesi anlamına geliyor.
- Avrasya Tüneli: Avrasya Tüneli için ise sunulan geçiş garatisi 68 bin 500 araç. Geçiş ücretinin otomobiller için 4 dolar+KDV olduğu bu projeden günde 24 bin araç geçiyor. Bir diğer deyişle, reel geçiş sunulan garantinin yüzde 50'sine bile yaklaşamamış durumda. Bu halde de günde 44 bin 500 aracı geçiş ücreti KGM tarafından ödeniyor.
- Çanakkale Köprüsü ve şüpheler: Geçiş garantisi sistemi açısından Çanakkale Köprüsü'nün de önemli handikaplar içerdiği belirtiliyor. Günde 45 bin araçlık geçiş garantisi ile reel geçiş talebi arasında önemli bir uçurum oluşması bekleniyor. Uzmanlar, feribotla geçişin en yoğun olduğu geçen bayram tatilinde kentin kilitlenmesine yol açan geçiş miktarının 16 bin olarak belirliyor. Çok daha önemli sorun ise, Çanakkale Köprüsü'nün salt geçiş olarak kullanılamayacak olması... Yani Çanakkale Köprüsü'nden geçmek isteyen bir sürücü, aynı zamanda otoyolları da kullanmak zorunda kalacak. En kısa mesafeli otoyol kullanımının ardından Çanakkale Köprüsü'nü kullanmak isteyen araçların 80 TL'ye yakın bir bedel ödeyeceği tahmin ediliyor.
Yer İmleri