Niye kafalar bu kadar karışıyor anlamadım. 1 yıl ödedin, bakiye borca %20 zam yapıldı..kalan borç 19 yıla bölünecek, böyle aylık taksitler belirlenecek. Mesela bakiye borç 600 oldu...600/20/12=2,5 aylık ödeme...2,5*12=30 ödedin...kalan borç 570*1,2/19/12=3 olur aylık ödeme...yani 20 yıl boyunca aylık ödemelerin her yıl enf. kadar artacak..bu da normal bir durum.
Olumlu ve olumsuz yanları sıralayayım.
i-) En ucuz(şerefiyesiz ve büyük şehirde olmayan) ev, 680 bin tl...Benzer kalitede(toplu konutlarda her zaman işçilik sorunları olur) evler 1 milyon civarıdır. Avantaj var mı var, ama abartıldığı kadar gel vatandaş gel durumu yok.
Öte yandan arsanın sıfıra yakın maliyetli olduğu ve düzenli finansman olacağı varsayımıyla, bu işi yüklenen alt yüklenici müteahhitler iyi kar ederler bu işten. Yani arsa maliyetsiz düşünülünce aslında evler kar edilerek satılıyor diyebiliriz.
2-) Arsadan başlayan satın alma olarak, normal sat-yapçıya göre risk çok aha az. Devlet işin içinde sonuçta.
3-) Toplu konut alanlarının, alt yapısı nispeten iyi yeni mahallere dönüşme ihtimali yüksek.
Olumsuz yanlar,
i-) Endeksleme asgari ücret, memur maaşı vs hepsi enf. demek. Dar gelirlinin gelirinin en fazla enf. kadar artar, hatta gerçek enf. resmi enf dan daha fazla arttığı düşünülünce, zamanla bu kiralar daha zor ödenir. Enf %10 civarı olsa, en fazla %1 gerçek-resmi farkı olur...ama %100 olursa enf, fark %20 lerde olur...reel kayıp %20 büyük bir kayıp.
ii-) Evi alıp otursan kira derdinden kurtulursun, ama 2 yıl denen sürenin 4-5 yıla çıkma riski de var. Bu durumda 5 yıl hem kira hem de taksit ödersin. Bir nevi almadığın ev için ön ödeme yapıyorsun.
iii-) Baz fiyatlar açıklanıyor. Halbuki büyükşehir fiyatlar daha yüksek. Ayrıca şerefiye farkı deniyor. Muhtemelen bu fiyatlar zemin kat fiyatıdır. Mesela 6-7. katlarda çıkarsa kuran belki de 680 değil 1 milyon ödeyeceksin. Yani ev fiyatlarını 1 milyon gibi düşünmek daha doğru.
iv-) Fiyat ayarlaması yılda iki kez yapılacak. Bu durum bileşik etki ile yılda tek seferde yapılan artışa göre daha dez avantahlı
Özet, ortada ciddi bir avantaj yok, devletin girdiği önemli bir yük de yok. En fazla inşaatçılara yarayacak bir iş gibi duruyor. Bana soran yakınlarıma ben olsam başvurmazdım diyorum. Zaten çoğu taksitleri sabit olacak zannediyor, şerefiye farkında vs haberi yok kimsenin.
Mesela Rize'de zaten başlayan çalışmalar vardı. Burada evler büyük ihimal 2 yılda teslim edilir. Yani bazı illerde daha kazma vurulmamışken, bazılarında temel vs atılmış bile olabilir. Yani ilde ile, hatta il içi projeden projeye farklılıklar olacaktır.
Ama gördüğüm kadarıyla eskiye göre toki konutları kalite olarak daha iyi, normal müteahhit yapısıyla(orata gelirli için yapılan evler) arada çok fark yok. Eskiden kalite olarak ciddi sorunlu binalar yapılıyordu.
Önemli dönüm noktalarını, beğendiğim analizleri Twitter dan da paylaşıyorum...@cautionary53
Yer İmleri