Gelelim ikinci duruma. Şirkete ortak olurken bu şirketin OYAK a maliyeti nedir, kurmaya kalksan kaça kurarsın, veya satılsa kaça satılması lazım piyasa dinamiklerine göre. Bu dediklerim borsa mantığı dışında. Her şirkete böyle bakılabilir. Sonuçta bu şirket yıllık bi kar ediyor. Bu karı da çar çur etmeyip, kendi içinde kaybetmeyip, dağıtıyor. Yani sahiplerine düzenli bi nakit akışı sağlıyor. Bu durumda borsaya açık olmayan şirketler nasıl değerleme yapılıyorsa öyle de bakmak lazım ayrıyeten.


Daha önce de yazmıştım Oyak 2006 ereğlinin yarısını 3 milyar dolara aldı. Tamamı 6 milyar dolar eder. 2006 daki 6 milyar dolarla bugünkü 6 milyar dolar da aynı değil ayrıca. Bunu üzerine yıllar içinde dağıtabileceği 5 milyar doları da dağıtmayıp, bugüne kadar da 5 milyar dolar yatırım yaptı. Bunun bilgisine de yatırımcı sunumlarından ulaşılabilir. Dolayısı ile yarısının OYAK a maliyeti 5,5 milyar dolar. Tamamı 11 milyar dolar maliyet desek, ABD enflasyonu hariç.


Peki şimdi bu şirketi yeniden kurmaya kalksak kaça kurarız. Onu belki hesaplayamayız ama paramızın sınırsız olduğunu bile kabul etsek, Akdenize ve Karadenize kıyısı olan ve liman kurabileceğimiz devasa arazileri parası ile bile bulamayabiliriz. Bulduğumuzu varsayalım. Buranın kurulması, 12 bin kişinin işe alınıp yetiştirilmesi, Ereğli gibi Pazar payı oluşturulması, ve Ereğli argesi gibi arge oluşturup, Ereğli kalitesinde mal üretilmesi kaç sene sürer. Tabi bi de içinde 3 milyar dolarlık stok olmayacak. Veya 3-5 sene sonra Ereğli pozisyonuna gelebilir mi? 3 sene sürse sadece 3 sene de 3 milyar dolardan fazla kazanır bu şirket ki şu an piyasa değeri 6 milyar dolar civarında.


Ereğli de konuşulmuştu. Peki OYAK burayı satarsa kaça satar falan diye. Mal OYAK ın kimse malının düşmanı değil ve buranın sahibi tek kişi değil. Dolayısı ile OYAK tan değerinin altını bırak, değerinde bile mal alamazsın. Çünkü çok ortaklı bi yapı, herkesin fikri değişiktir. Bide rekabet kurumu var falan ama her şeye rağmen OYAK burayı istediği fiyata satar mı satar kimse karışamaz ama her malın bi gerçek değeri vardır.


Bu türlü büyük satın almalarda kabaca bile şunların bi değeri olması lazım. Arazilerin ve limanların bi değeri, üzerindeki yapılar ve makine ekipman teçhizatı, stoklar, nakit paralar, alacak ve borçlar, 12 bin kişilik yetişmiş insan gücü. Nitelikli çalışanlar kaç senede yetişiyor. Marka değeri ve Pazar payı. Ve bünyesindeki şirketlerin bi değeri. Tabi OYAK ı yönetenler daha detaylısını bilir, anlatsalar tek kelime diyemeyiz burada o ayrı. Dediğim gibi böyle bişeyi kurmaya kalksan, ereğliyi almak yerine, kurana kadar 5-6 milyar dolar kazançtan olabilirsin. Tabi Ereğli gibisini kurup kuramayacağın da belli değil.


Tabi bu şekilde bütün şirketlere bakılabilir. Eğer benim baktığım kriterlere göre, daha da güzel şirketler varsa, bir sürü var abi öyle şirket diyorsanız. Onu alın abi Ereğli almayın. Ben niye sizi bişeye ikna etmeye çalışayım. Bunlar zaten insanın içinde bulunması gereken şeyler. Ben kendi mantığımı anlattım veya bu yazıda anlatıyorum. 2020 den beri bu minvalde yazılar yazdım. Tabi isim verilmiyordu ama bu bakış açısı çöpmüş gibi yazılar olunca, itiraz edip, fikrimi savunmaya geçiyordum. Bakıyorum da ne kadar boş bi işmiş. Kim ne diyorsa desin. İstediği kadar hakir görsün. Ben kimin neyi ne kadar kazandığını az çok tahmin edebiliyorum.