Th trendhound ile hasbihal

**TRENDHOUND** · Bugün, 15:24

Bu ülkedeki yüksek tahsillilerin bile matematik bilgisi yok denecek kadar az. Bileşik faizi cşrodaki % düşüşü hesaplamaktan aciz mali müşavirlerle dolu bu ülke. Geçenlerde bilirkişilik yapan bir mali müşavirin yazdığı raporu gönderdi avukat arkadaşım yorumlamam için, hani şu pokerde bizi söğüşleyen avukat var ya o. Şirketin cirosu ciddi anlamda düşmüş, tamam okey. Ama düşüş oranı %500 küsür oldu diyor rapor. Güler misin ağlar mısın. Cirodaki düşüş en fazla %100 olabilir, o da şirket faaliyetini durdurduğunda ve kapısına kilit vurduğunda ama bu şirket faal ve ciro elde ediyor. %80 küsür düşüş var demesi gerekirken %500 diyor, cirodaki düşüşün teorik olarak %100 ü aşamayacağını düşünemiyor. Benim yüzümden bu kadın bilirkişiliğinden oldu.

**TRENDHOUND** · Bugün, 15:35

Çevremdeki mühendis kökenliere gırgırına soruyorum, çok basit bir integral sorusu aslında. 3x**2.dx (3 iks kare) in integrali nedir diye. Bugüne kadar x**3+C (iksin 3. kuvveti) diyerek doğru cevap vereni görmedim. Bazen soruyu tersine soruyorum x**3 ün (iksin 3. kuvveti) türevi nedir diye. Bugüne kadar 3x**2 diyerek doğru cevap vereni görmedim. Adamlar türev ile integralin birbirinin tersi olduğunun bile farkında değil. Ve bunlar 4 yıllık örgün eğitim üniversite mezunu.

**yelpaze** · Bugün, 17:43

Cari işlemler dengesinin bizim borsa üzerinde net etkileri 1994 ve 2001 krizlerinde görülebilir demiştik. Kriz yıllarından bir yıl önce ortalamanın bir kaç kat üstüne çıkan açıklar zaten sırıtıyor. 2002-2018 arasında, ABD'nin öncülük ettiği iyice gevşeyen para politikaları ile Türkiye'nin varlık satışları sayesinde yıllık 45 milyar$'a ulaşan cari açıklar bile soruna neden olmadı. Borcun milli çıkarlar üzerindeki etkilerini de pek takmadı toplum. Hayata bakış açısı aylarla sınırlı olan insanlara yıllarca istikrarlı TL verirseniz bunun altında yatan mekanizmayı pek umursamaz. ABD'nin parayı itibarsızlaştıran davranışları 2020 sonrası zirve yaptığında biz dahil pek çok zayıf ekonomi bu defa risk sever sermaye sayesinde cari açıkları finanse edebildi. Esasen gevşek para politikası sayesinde kolay bulunan kredilere dayanarak varlık satabildiğimiz gerçeğine de çok takılmadık. Tabi tüm bunlar geçmişin hikayesi, geleceği nasıl etkileyecek göreceğiz.

Daha sonuç odaklı düşünürsek Türkiye gibi borç ve yükümlülükleri gerçek anlamda yüksek olan ülkelerde büyüme çok önemlidir ve ithalata bağlı bir yapımız olduğuna göre büyüdüğümüzün göstergesi yüksek dış ticaret açığıdır. Demek ki seçeneklerimiz şunlar;
1- Yüksek dış ticaret açığı, devaluasyona açık, ısınmış bir ekonomi, birikimlerinin değeri eriyen bir halk ama borç ödeme gücü yüksek kamu ve özel sektör
2-Düşük dış ticaret açığı, soğuyan bir ekonomi, kırılganlığı kısa vadede azalan ve siyasi dengelere bağlı TL, fiyat artışlarından daha az etkilenen sabit gelirli halk ama borç ödeme gücü üzerinde soru işareti.

Mevcut durum 2. seçeneğe benzese de borcu milli gelire oranlayıp rahat nefes alan bir anlayış görüyoruz. Aslında milli gelirin reel değeri de bu sistemin kırılgan parçası olan TL'ye bağlı olarak anında değişebilir. Asıl sorun ise en ufak bir terslikte Sindrellanın bal kabağı arabası gibi her şeyin bambaşka bir şeye dönüşecek olması. Burada siyasi dengeler devreye giriyor. İç veya dış kreditörleri sadece bununla ikna edebiliyoruz.

Dünya sadece teknolojik olarak değil her manada çok farklı bir yer oldu. Bir anda kapı kapı jet uçak ararken buluyorsunuz kendinizi veya en güvenilmez bankerlerden döviz isterken. Borcun milli gelire oranı düşükse, istikrar varsa neden yatırım çekemiyoruz diyen olmuyor mesela, hem de bu para bolluğunda?