Daha önce burada buna değinen arkadaşlar olmuştu, ancak bir kere daha tekrarlamakta fayda var demek ki. Temel ve mali analistler tarafından şirket değerlemeleri bir kaç şekilde yapılır. Bunlardan birisi İndirgenmiş Nakit Akımı (İNA)ile değer biçmek, diğeri F/K, FD/FAVÖK, FD/VFÖK, PD/SNA, PD/EFK gibi rasyoları kendi benzerleri ile karşılaştırarak (gerek ülke içindeki ilgili sektör ortalamaları ile, gerek dünya benzerleri ile, gerek kendi geçmiş rasyoları ile) göreceli bir değerleme yapmaktır. Bu iki yöntemle de ODAS ederinin altında çıkmaktadır. Elbette bunlara göre yapılan değerleme, özellikle İNA yöntemi yapanın subjektif verilerine de dayandığı için, herkesçe kabul görmemesi son derece doğaldır.
Ancak bunların dışında piyasada çokça bilinmeyen ya da kullanılmayan ancak bilge ya da guru tabir edilen bazı büyük yatırımcıların kullandığı değerleme mantığı daha vardır ki orada Piyasa Değeri, Defter Değeri, Aktifler, Aktif Kârlılık ve Özsermaye Kârlılığı verileri birlikte kullanılarak bir takım rasyolar elde edilir ve bunlara göre ucuz olup olmadığı değerlendirilir.
Bunlar:
1) (Piyasa Değeri / Aktifler ) / Aktif Kârlılık
2) (Piyasa Değeri / Defter Değeri) / Özsermaye Kârlılığı
Bu rasyolarda elde edilmeye çalışılan mantık kurgusu şudur:
Birincisi Mevcut Aktif Kârlılık ile aynı Piyasa Değeri ne kadar zamanda amorti edilebilir, İkincisi Mevcut Özsermaye Kârlılığı ile aynı Piyasa Değeri ne kadar zamanda amorti edilebilir? Bu F/K rasyosuna alternatif başka bir bakış açısıdır.
Bu mantıkla bu yazıyı yazdığım an itibariyle
Piyasa Değeri / Aktifler : 1,50
Aktif Kârlılık: % 32,26 (0,3226)
Piyasa Değeri / Defter Değeri : 2,71
Özsemaye Kârlılığı: % 62,59 (0,6259)
1. Rasyoya göre :
(Piyasa Değeri / Aktifler ) / Aktif Kârlılık = 1,50 / 0,3226 = 4,65
2. Rasyoya göre:
(Piyasa Değeri / Defter Değeri) / Özsermaye Kârlılığı = 2,71 / 0,6259 = 4,33
Üretim yapan şirketlerde bu değerler 10'a kadar makul görünür.
Birisi 4,65, diğeri 4,33 çıkan rasyolar, eğer 10'a kadarı makul görülüyorsa, nasıl ederinden fazla olduğu iddia edilebilir? Elbette piyasa illa ki 10'a kadar fiyatalama yapacak ya da 10'dan yüksek fiyatlama yapmayacak demek değildir. Bazen gelecek beklentileri baz alarak piyasa daha ucuza da fiyatlayabilir, bazen negatif konjonktürel gelişmelerden dolayı iskontolu fiyatlayabilir, bazen komple bir sektör iskontolu fiyatlanabilir, bazen şirketlerdeki karlılık dalgalanması istikrarlı olmadığı için geleceği flu görüp iskontolu fiyatlayabilir. Ancak an itibariyle benim nazarımda bu şirket olabilecek makul maksimum değerleme fiyatının yarısından da ucuz bir fiyatla fiyatlanmaktadır. İlla 2 katından fazlasına çıkacak garantisi elbet yoktur, ama kimse buna pahalı diyemez. Diyenin makul bir açıklama yapması lazımdır.
Not: PD/DD ile Özsermaye Kârlılığının oranlamasının niçin yapıldığı konusunda cevaben Defter Değeri dediğimiz şeyin Özsermayenin kendisi olduğunu herkesin bildiğini varsayıyorum.
"İyi bir planın en büyük düşmanı, mükemmel bir planın hayalini kurmaktır."
Clausewitz
Yer İmleri