Originally Posted by
erhanacikgoz1
bes iyi kötü tartışmasına bir son verelim.
İlahi Erhan bey, şimdi bu yazdıklarınızla tartışmaya son mu vermiş oldunuz? BES kötüdür sonucuna mı ulaşılması gerekiyor bu yazdıklarınızdan? Bir kere iyi veya kötü kavramları üzerinden yürümek doğru mu o bile ayrı bir tartışma konusu olabilir.
bazı tespitleri buraya yazayım yanlış anlaşılanları ve bilinmeyenleri anlatayım yada yanlış bilinen nasıl algılarınızla oynandıgını yazayım sonra yatırım yapan arkadaşlarda kendı araların fonları onları bunları konuşsun.
1-bese para yatıran bir vatandaş devletten %25 hak edemez
a-3 yıl para yatırdıktan sonra çıkan birisi devletten aldıgı her aylık katkı oranı %25 değil %3,75 alırsınız her ayınıza.
B-6 yıl para yatırıp sonra çıkarsanız %25 değil aylık 8,75 devlet katkısı alırsınız her ayınıza.
C-10 yıl sonrasında sistemden çıkarsanız %25 değil her ayınıza %15 devlet katkısı alırsınız
d-eğer hem 10 yılı tamamlamış hemde 56 yaşınızı doldurduğunuzda %25 devlet katkısı alırsınız.
Buradakı algısal mesele devlet %25 veriyor diye algılarınızla oynanıp sisteme çekilmeye calısılıyorsunuz. Halbukı devlet 10 yılını dolduran birine bile her ay 100 tl sıne %15 veriyor. Yani 15 tl katkı yapıyor size. %25 hayalı bır rakam olarak duruyor portfoyunuzde ama hak edişinizi almak istediğinizde aldıgınız para aylık olarak %15 e tekabul etmekte.
Bunun neresi kötü? Birisi size çıkıp arkadaş 3 senede 100.000 biriktir bende sana 3.750 vereyim dese kötü bir şey mi bu? Yada 6 senede 100.000'ine 8.750 veriyorum dese fena mı olur? 10 yıl sonra 100.000 TL'nize birisi çıkarıp 15.000'de ben veriyorum dese almayacakmısınız?
Hangi yatırım enstümanında birisi çıkıp sen kazan bende sana ek olarak fazladan şunu vereceğim diyor. Algıyla oynayanı bile yok[emoji4]
2-kesintiler gereksiz yüksek
a-giriş aidatı bunu ister peşin alabilir isterse erteleyip çıkarken alabilir bu rakamda bürüt asgari ücretin %8,5 i kadardır.
B-bu aidatı bir sefere mahsus değil!!!!!!!!!!!! 5 sene boyunca alıyor. Hesaplayalım 2029 tl asgari ücret %8 = 162 tl yıllık bunuda 5 ile çarpın 810 tl sadece giriş veya çıkış aidatı olarak sizden kesilecek çoğu kurum algılarınızla oynamak için bunu çıkarken istiyor. Yeni güncelleme ile 5 yılını doldurmuş birinden giriş veya çıkış aidatı alınmıyor.
C-fon masrafi kıymetli madenlerde %1 civarı hisse senedi vesaire fonlarında %2 civarında kesinti yapılır.
D-ara verme dondurma kesintisi bes şirketi isterse 3 ay ara verenden genel yönetim gideri kesintisi adı altında kesinti yapma hakkı var. Eğer 12 ay ara verirseniz daha büyük bir kesinti yapma hakkı da var yine gen.yön.gider kesintisi olarak.
E-genel yönetim giderleri kesintisi buda yine bes şirketlerine göre değişen bir miktarda kesinti yapılır ara verme kesintisiniden ayrıdır.
Artık şunu anlamak lazım. Bu sistem devletin vatandaşlarını uzun vadeli tasarrufa ve birikime yönlendirdikleri bir sistem. Artık çağımızda uzayan bir hayat döngüsü var. Ülkemizde ortalama yaşam şu an 70 yılın üzerinde. Çok muhtemeldir ki bugünün gençlerinin ortalama yaşam süresi 80 yılın üzerinde olacak.
80 yıllık bir yaşam sürecinde 5 yıl beklemek için normal bir süredir. 2b maddesinde belirttiğiniz üzere 5 yılını dolduran bir kişiden giriş aidatı alınmıyor. Sistemin amacını bir kere daha hatırlayalım, vatandaşlara uzun vadede tasarruf ve birikim yaptırmak. Dolayısı ile devlet vatandaşına sistemin içinde kalıp birikim yapsın diye erken çıkıp birikimlerini bozmasın diye engelleme getirmeye çalışıyor.
Hani kırmızı ışıkta geçme ceza yersin, adam öldürme 36 sene hüküm giyersin gibi. Sistem ve düzen olmazsa ödül ve ceza olmazsa, bireysel kararlar devreye çokça girmeye başlarsa kaos ortamı oluşur diye ortaya, her şeye bir sistem konduğu gibi bunda da konmuş. Gayet de güzel bir mantıkla konmuş. Bunda da kötü bir şey yok.
Hangi yatırım enstrumanında vergi veya aracı kurum kesintileri yok? Fazla veya eksik mutlaka keserler. Bu şirketlerinde bir şekilde ayakta kalmaları için para kazanmaları gerekiyor sonuçta.
Bu kesintileri kötü bir şeymiş gibi değerlendirmek doğru bir yaklaşım değil.
Yada BES'i dönüp dönüp ben hisse alım satımında vergi ödemiyorum ile kıyaslamakda doğru değil. Kaldıki hisse alım satımlarımızda da komisyon ödüyoruz. Kesinti mutlaka var yani.
3-bireysel emeklilik sistemimi bireysel biriktirme sistemimi ?
Bireysel emeklilik değil emeklilik dediğimiz şey sgk sisteminde oldugu gibi emekliliği hak ettiğinizde ömür boyunca ve hatta eşinize devredilebilecek şekilde size/eşinize sürekli olarak bir maaş bağlanır. Ne kadar prim ödediğinize bakılmaksınız. Fakat bes'de yatırdıgınız paranın toplamını ya bir kerede alır yada taksit taksit alırsınız para bitince emeklilikte bitmiş olur. Yani aslen emeklilik değilde bireysel biriktirme sistemi. Ancak ismine "emeklilik" kelimesini ekleyerek yine algılarınızla oynanıyor.
Burasını yanlış yazmışsınız, artık sistem size ömür boyuda dahil emeklilik maaşı alma hakkı tanıyacak şekilde yeniden düzenlendi.
Sgk'da öyle yazdığınız gibi değil zaten. Ondada pirim günü, yaş ve ödediğiniz pirimlerle ilgili kriterler var. Yeni girenlerin 58 hatta kademeli 65 yaşa kadar çıkan emekli olma yaşları var. Bu sistem size en azından 56 yaşında maaş veya toplu para alarak hayata tutunma şansı veriyor. Genç nufusun bu kadar çok olduğu ülkede kim sizi 65 yaşına kadar maaşlı çalıştıracak. 50-55 arasında kapı önüne konacak pek çoğu. Geriye kalan 10-15 sene ne olacak? Borsadan mı kazanacaksınız, forex'ten mi? Bunları geçin. Küçük yatırımcının %80'e yakının kaybettiği bir piyasa birisi, diğeride borsada herşeyimi batırdım diyenlerin hikayelerinin heryerde dolaştığı bir piyasa. 1990'lı yıllarda olan yatırımcı sayısının neden günümüzde yarı yarıya düştüğünü sanıyorsunuz. Her taraf Warren Buffet tarzı nasıl kazandığını sallayan biri sürü zavallı ile dolu. Lafla peynir gemisi yürümüyor. Rakamlar ortada. Yatırımcı sayısı nufusun artmasına, borsadaki seçeneklerin artmasına rağmen yarıyarıya düşmüş. Şimdi diyecek ki bazıları, bunlar finansal okur yazar değil ondan olmuş. E iyide güzel kardeşim zaten toplumun hepsinin ekonomist uzman olması beklenemez ki. Bu sistemde bu tip insanlar için ortaya konuş bir tasarruf ve birikim sistemi!
4-performansını beğenmediğiniz emeklilik şirketini değiştirememek.
A- 2 yıl geçmeden başka bir şirkete geçiş yapamıyorsunuz çeşitli ayrıntıları var.
B-fon değiştirmede çeşitli senelik kısıtlamalar örnegın senelık 6 kere gibi. Fon değiştirdiğinizde bunu 2/3 gün süre sonrasında değişmesi.
şirket değiştirme konusu şu şekilde; sözleşmenin ilk yürürlük tarihinden 2 yıl, aktarımla kurulan sözleşmenin yürürlük tarihinden 1 yıl sonra istenilen zamanda emeklilik şirketi değiştirilebilir.
A ve b şıkları sistemin geliştiriebilir kısımlarından birisidir. Bende katılıyorum.
Ancak geliştirilebilir kısımları olması sistemin özünü iyi kavrayan birisi için sistemin kötü olması anlamına gelmez. Geliştirilebilir kısımların tüm sistemi kötü yapması doğru bir yaklaşım değil.
5-devlet katkısını dilediğiniz fonda kullanamama sorunu devletın verdiği miktar yani görüntüde %25 olan parayı istediğiniz fonda ana paranızla bileşke yaparak degerlendıremıyorsunuz şimdi bu %25 sizin mi yoksa devletın mı ?
Yeteri kadar beklerseniz sizin. Bunu yukarıda açıklamaya çalıştım.
şimdi dilerseniz çocucugunuza bir bes hesabı açtırdıgınızı hayal edelim. Herhalde yapabılecegınız en mantıksız yatırımdır bu. 40 yaş ve üzerinde sisteme katılanları tenzih ediyorum.
18 yaşında bir kızınız var ve ona bir bes hesabı açtınız.
Diyelimki her ay 100 tl yatıracagız. Hespalama basit olması açısından
5 yıl para yatırdıgımızı ve 6 yıla geçmeden çıktıgımızı düşünelim. Yani kötü senaryoyu en iyi ihtimale dayanarak hesaplıyorum.
1 sene 12 ay 12 * 5 = 59 ay sonunda sistemden çıkmak zorunda kaldıgımızı düşünelim.
100 tl yatıracagız her ay enflasyonu 0 baz alalım.
100* 59 = 5,900 tl ana para koymuş olacağız.
Devlet ise bize her ayımız 3,75 vermiş olacak. 3,75 * 59 = 221,25 tl
5 yıl sonunda ana paramızın %50 getirdiğinizi düşünelim ki oldukça yüksek bir rakam bu çünkü her ay koyuyorsunuz toptan bir para koymamanıza rağmen 2,950 tl para kazanıyorsunuz buda ortalama her yatırdıgınız 100 tl ye 50 tl kazanmışsınız anlamına gelir yani okadar iyi fonlara girmişsiniz.
Toplam 5900+ 2950 = 8,850 tl ana para ve fon getirisi
devlet katkısının getirisiyle beraber 250 oldugunu varsayalım düz hesap.(unutmayın siz kullanamıyorsunuz)
8,850 + 250 = 9,100 tl toplam kızınızın alacağı para idi fakat kesintiler işi içine girer.
8,850 tl %5 fon gideri düşelim. Aslında daha fazlada olabilir ama biz %5 diyelim 442 tl bu.
810 tl giriş/çıkış aidatı 810 + 442 = 1,252 tl
şirketin aldıgı genel yön. Giderinide 498 tl varsayalım. Toplam giderler 1,750 tl
9,100 - 1,750 = 7,350 tl hak edişiniz olur aşağı yukarı
Çok doğru bir hesaplama olmamış kanaatimce. Kafanıza göre kriterleri koyup hesaplama yapmanız zaten başlı başına yanlış. Bir kere artık 24 yaşına gelmiş olan kızımız bir ay daha beklerse 810tl kesintinin olmayacağını bilmeli. Bir ay daha beklerse daha fazla kazanacağını bilmiyorsa yada bu kesintinin olmayacağını bilmiyorsa zaten hayatın her yerinde sıkıntı yaşayacaktır kendileri. Dİğer yatırım enstürümanlarına hiç yönelmemeli zaten oralar kurtlar sofrası!
Ikincisi siz 1-60 ay arasında 100tl yatırdıysanız sizin 6000 tl paranızın kazancının 30 ay üzerinden değerlendirilmesi gereki değil mi? Ilk ay 0 tl paran varken 60. Ay 6000 tl paran oluyor çünkü.
şimdi yeniden hesaplayalım.
- 60 ayda 6000 tl biriktirdin.
- %50 kazandın 9000tl ana paran var
- 60 ayda devlette sana 1500tl verdi ama 5 senede ayrıldığın için sadece %15'ini alabiliyorsun. Yani225tl
- devlet katkısına %25 kazandığınızı varsayalım 337tl oldu
- çıkmak istiyorsunuz hesaba baktınız 9000+337tl=9337tl var
- ama o ne kesintiler devreye giriyor. 10 seneden az kalarak sistemden ayrıldığınız için %15 stopaj kesiyorlar. Geriye 7936tl paran kalıyor.
Hesaplayalım şimdi ortalama olarak sistemde 30 ay bir bütün olarak yani 6000tl olarak tuttuğun parana 1936tl para alıyorsun. Yani %32.
Yıllıkların brüt %24 olduğu şu yüksek ortamda bile neredeyse mevduat gibi paranı almışssın.
Şimdi bunu aslında sistemin özü olan uzun vadede yap bakalım ne oluyor? Kesintiler daha aşağıya iniyor ama aldığın devlet katkısı daha fazla oluyor. Döngüsel olarak faizlerin bir düştüğü bir çıktığı yıllar hesaba katıldığında ortalamada mevduatın çok ama çok fazla üzerinde kazanıyorsun.
Üstelik paranı mevduata koymak için senin bir toplu paran olması gerekiyor. Bu sistem sana sıfır noktasından yola çıkarak elinde hali hazırda 100.000tl parası olan mevduat sahibini yolda yakalayıp geçme imkanı sağlıyor.
tespitler:
Devlet bize 5 yılda toplam 225 tl para verdi (sözde %25 ti, sözde her yatırdıgımız 100 liraya 25 tl veriyordu kim veriri bu devirde 25 tl abi o gözümüzde büyüttüğümüz 25 tl) 2,950 tl ise bizim fon seçimlerimizin performansından geldi ancak bes şirketi bizden 1,750 tl gider kesti yani hem devlet katkısından gelen para gitti üstüne birde fonlarda elde ettiğimiz getirimizinde yarısına el koydu.
üstelik tüm bunları hesaplarken giderleri kısık tuttuk fon getirilerimizi yüksek gösterdik enflasyon hesabı yapmadık.
Ha 6 yılı doldursaydınız devletın katkı parası ne olacaktı 630 tl de o yapacaktı. Hadi devletın fonu ile beraber olsun 700 tl tek avantajınız giriş çıkış aidatı ödememeniz.
Bir düşünün 10 sene bile dursanız hala %25 devlet katısını hak edemıyorsunuz bunu çocugunuza açtınız çocugunuz 18 den 56 ya yani 38 yıl boyunca para yatırmalı 3 ay ara verirse kesintilerle kalan para sömürülecek 1 yıl ara verse daha fazla doğru fon bulamazsa ayrı bir sıkıntı vesaire vesaire.
Bu iş bana göre ne para biriktirmek isteyene iyi nede yatırım yapmak isteyene.
Kime mantıklı bu sistem sadece ve sadece 45 yaş üzeri ve en üst limitten para biriktirecek kişiler için çok mantıklı ve akıllıca en üst limitten yatırmayan ancak yüksek yatıran 45 yaş üzeri içinde yapılabilir. Ancak diğerleri 45 yaş altının bana göre uzak durması gereken bır alan.
Hele coluk cocugunuz için asla açmayın gidin amcanız dayınızı bulun onun adına cocugunuza yatırın. Cunku cocugunuz adına yatırırsanız 56 yasına kadar %25 i alamayacak.
Etrafınızda bes hesabı açmak isteyenler varsa 45 yaşına en yakın kişiye seçip 3 4 kişi aynı hesaba para yatırın böylece cıkmak ıstesenız bıle fon gıderlerı cıkıs aidatı vesaire gibi tüm giderler 3 e bölünmüş olur. Banka sizi değil siz bankayı kazıklamış olursunuz ayrıca biriniz yatırını biriniz 3 ay yatıramaz boş yere dondurma aidatıda ödemezsınız diğeri para yatıracagı için.
Içerdeki toplam parayıda yatırılan paraya göre % % e bölerseniz kimin ne kadar para alacagıda karışmaz.
Nokta, :d
Tam bir nokta olmamış. Tekrarlamak lazım. Bu sistem bir tasarruf, birikim sistemi. Bizimkisi gibi tasarruf alışkanlığının olmadığı ülkelerde çok gerekli bir sistem. Yine bizim gibi toplumun ezici çoğunluğunun bir başkasının yanında maaşlı çalıştığı ve genç nüfüsün aşağıdan sular seller gibi geldiği, artık yeni nesil için emeklilik yaşının 58-65 yaş arasına çekildiği ve kimsenin bu kadar genç aşağıdan gelirken sizi 58-65 yaşına kadar çalıştırmayacağı ve sizin muhtemelen 50-55 arasında işsiz kalacağınız ülkelerde size o işsiz kalacağınız dönemde tutunacak belkide tek dalı uzatacak olan bir sistem.
Çok akıllı olup, bilgili, finansal okuryazarlığı muhteşem olan ve birikimi olanların gidip başka piyasalarda yatırım yapmasına bir engel yada bu kötüdür diyen yok. Buyursun yapsınlar.
Ancak bunu yapamayana sunulmuş bir sistemin bir kaç geliştirilmesi gereken noktasını öne sürüp bu sistem kötüdür demekte çok doğru olmuyor.
Alıntı yaparak yanıtla
Yer İmleri