Ekonomik krizlerde sosyal yardımın yükünü ev sahibi de çeker. En çok harcama yaptığımız mallardaki enflasyon %40 civarında.
Kira artışları %15,5'la sınırlandırılmış. 3-4 yıldır açıklanan enflasyondan %4-5 aşağıda artışlar. Şimdi bir bakmışsınız 4. yılda kiranız emsal kiraların yarısında kalmış.
1994 krizinde emlak vergileri 2 kat alınmıştı. Bir ara kira artışları %10 ile sınırlandırılmıştı.
Kaba bir hesap yapıyorum; 3000 TL bandında bir kira alıyorsam %35'lik vergi dilimindeysem, masrafı vergisi boş kalması 30 yıllık bir dönemde gerçekte elime net olarak bu kiranın sadece yarısı kalıyor.
İşin daha da kötüsü elinde 50-60-70 yaşında bir mülk kalması. Eğer ki emsal, yani o alana yapılabilen inşaat alanı artmamışsa o daireyi yenilemek için 300-400bin tl kaynak bulmak gerekiyor. Kaynak bulamazsan dairenin yarısı müteahhdin.
Çevremde görüyorum, dededen bir ev kalmış 70 yıllık yapı, içi de dışı da dökülüyor. Yıkıp yaptırayım dese müteahhide daire kalmıyor. Binanın tüm maliyetini üstlenmek gerekiyor. Ama para yok. Satayım desen 20-30 yıllık yapıda yarısı kadar metrekare bir ev alınabiliyor. Düş bu değer kaybını da kiralardan.
Ola ki riskli yapı ilan edildi bittiniz. Deprem kuşağında bir eviniz varsa her an bu durumla karşı karşıya kalabilirsiniz. 1999 depreminden sonra 2 defa deprem yönetmeliği çıktı.
Ev yatırımı yapılacaksa gerçekten dip fiyatlardan yani kriz dönemi fiyatlarından yapılmalı.
Oturacak ömürlük bir ev alınıyorsa, tam da yaşlılığa gelecek dönemde, yıkımla eskimiş bina ile uğraşma riski de hesap edilmeli. Belki bir yaştan sonra mesela 55-60 yaşından sonra 3-5 yaşında bir ev alınarak bir de barınak sorunu ile uğraşılmamalı.
Yukarıda yazdıklarım yatırım tavsiyesi değildir.
Yer İmleri