Sanat Mozaik

[Terraluna]

Gioacchino Rossini’nin 2 perdelik melodramma Mihenk Tasi (La pietra del paragone - The Touchstone) operasi ilk performansini 26 Eylul 1812’de Milano, La Scala’da sergiledi.

[Terraluna]

Italyanca librettosu Salvatore Cammarano’nun Sir Walter Scott'un Lammermoor Gelini isimli romanindan uyarlayarak yazdigi, Gaetano Donizetti'nin besteledigi dramma tragico Lucia di Lammermoor operasi promiyerini 26 Eylul 1835 tarihinde Napoli, Teatro San Carlo'da yapti.

[Terraluna]

Rus fizyolog, psikolog ve doktor Ivan Pavlov’un dogum yildonumu (26 Eylul 1849)



“Asla her seyi bildigini sanma. Gercekten cok bilgili olsan da, kendi kendine 'ben cahilim' diyebilecek cesaretin daima olmali. / Non pensare mai di sapere già tutto. E non importa quanto tu sia valutato, hai sempre il coraggio di dire a te stesso: sono ignorante.”

[Terraluna]

Amerikali yazar, sair ve avukat Max Ehrmann’in dogum yildonumu (26 Eylul 1872)



Gurultu ve karmasanin arasinda sessizce yol al
ve hatirla, sessizligin icinde nasil bir barisin var olabilecegini
mumkun olabildigince, ama tutsak olmadan,
tum insanlarla iyi gecin.
gerceklerini sessiz fakat acik bir sekilde ifade et;
ve digerlerini dinle,
donuk ve cahil olanlar dahil;
cunku onlarin da kendilerine gore bir hikayeleri vardir.
yuksek sesle konusan, agresif kisilerden uzak dur,
onlar ruha sikinti verenlerdir.
eger kendini baskalariyla kiyaslarsan,
ya kibirli ya da uzuntulu olursun;
cunku her zaman senden daha iyi ve daha kotu olan birileri olacaktir.
basarilarindan planlarin kadar sevinc duy
ne kadar mutevazi olursa olsun, kendi kariyerine duydugun ilgiyi kaybetme
cunku o, zamanin degisen hazinesi karsisinda sahip oldugun gercek mulktur.
is iliskilerinde tedbiri elden birakma;
cunku dunya aldatmacalarla doludur.
fakat bu tedbirinin, seni erdeme karsi kor etmesine izin verme
cunku hala pek çok insan, yuksek idealler icin yasamaktadir
ve her yerde yasam, kahramanliklarla doludur.
kendin ol!
ozellikle, sevmedigin halde seviyormus gibi davranma.
sevgi hakkinda kuskucu da olma;
cunku sevgi, tum o coraklik ve hayal kirikliklarina rağmen
ayni cimen gibi ansizin buyuyecektir.
yillarin rehberligini nazik bir sekilde kabul et,
gencligine dair seyleri ise asaletle terk et.
beklenmedik bir talihsizlikte seni koruyan guc olmasi icin, ruhunu besle.
fakat kendini karanlik hayallerle de strese sokma
bil ki, pek cok korku, bitkinlik ve yalnizliktan dogar
tum bu disiplinin otesinde,
kendine nazik ol!
cunku sen de en az agaclar ve yildizlar kadar,
bu evrenin cocugusun
ve burada olmaya hakkin var.
kavrasan da kavramasan da
suphesiz, evren olmasi gerektigi gibi islemektedir.
bu sebeple, Tanriyla baris icinde ol,
kendini onun ne olduguna inandirmis olursan ol,
ve emek ve verimlerin ne olursa olsun,
yasamin gurultulu karmasasi icinde, ruhundaki huzuru koru.
tum yalanlarina, angaryasina ve hayal kirikliklarina ragmen,
dunya hala guzeldir.
neseli ol!
mutlu olmak icin gayret et!

[Terraluna]

1948 yilinda Nobel Edebiyat Odulu'nu kazanan Amerikali sair T. S. Eliot'in dogum yildonumu (26 Eylul 1888)



"Eger dusunseydim dunyaya yeniden donebilecek birine yanit verdigimi, bu alev titremeyi birakirdi. Fakat eger duydugum dogruysa, yani bu derinliklerden kimse asla yasayarak donmeyecegi icin, yanitlarim seni rezilce korkuya kapilmadan."� Dante, Cehennem (Canto 27, 61-67)

Gidelim oyleyse, sen ve ben,
Eterlenmis hasta gibi bir masada
Serilmisken aksam goge karsi;
Bildik yari issiz sokaklar arasindan gecerek gidelim
Tek gecelik ucuz otellerdeki huzursuz gecelerin
Mirildanan inziva koselerine
Ve bicki tozlu ve istiridye kabuklu lokantalara:
Sinsi bir niyetin usandirici bir savi gibi
Ezici bir soruya seni surukleyen sokaklara...
Ah, ‘bu nedir?’ diye sorma.
Gidelim ve yapalim gorusmemizi.

Gelir ve gider kadinlar odada
Konusurlar Michalengelo hakkinda.

Pencere camlarina sirtini surten sari sis
Pencere camlarina burnunu surten sari duman
Aksamin koselerinde dilini yaladi,
Lagim sularinin golcuklerinde oyalandi...





Simdiki zamanin ve gecmis zamanin
Her ikisi belki de icindedir gelecek zamanin,
Ve gelecek zaman kapsanir gecmis zamanda.
Eger zaman hep buradaysa
Yakasi bırakilmaz butun zamanlarin.
Bellekte adimlarin yankisi
Gecmedigimiz gecitten asagi gecerek
Hic acmadigimiz kapidan
Girelim gul bahcesine.





"Sonumdadir benim baslangicim. / Nella mia fine è il mio principio." T.S.Eliot, Dort Kuartet / Quattro quartetti

[Terraluna]

Varoluscu felsefenin onde gelen isimlerinden Alman filozof Martin Heidegger'in dogum yildonumu (26 Eylul 1889)



"Varlik ve zaman, birbirlerini karsilikli olarak belirler, ancak boyle bir tarzda ne birincisine -Varlik- zamansal bir sey denir ne de ikincisine -zaman-"




"SINIR bir seyin sona erdigi yer degildir, tersine bir seyin ozunun basladigi yerdir."

[Terraluna]

Yunanistan dogumlu, Ingiliz ve Japonya vatandasi Patrick Lafcadio Hearn’in dogum yildonumu (26 Eylul 1904)

“Cin ve Kore etkisiyle birlikte gelisen animizm nedeniyle eski Japonya'da insanlar gercekten bir ruhlar ve cinler dunyasinda yasiyorlardi. Bunlar insana mirildanan goletler, gurleyen caglayanlar, inildeyen ruzgar ve hisirdayan agac yapraklari, cirlayan bocekler, doganin cikardigi tum sesler araciligiyla sesleniyordu. Insanin gorebildigi tum hareketler, dalgalar, otlar, sisler ya da bulutlar bir ruhun varliginin belirtisiydi; hatta yol ustundeki taslar gorunmez ve korkutucu bir yasamin gostergesiydi.”



“With the development of animism, under Chinese and Korean influence, the man of Old Japan found himself truly in a world of spirits and demons. They spoke to him in the sound of tides and of cataracts in the moaning of wind and the whispers of leafage, in the crying of birds, and the trilling of insects, in all the voices of nature. For him all visible motion whether of waves or grasses or shifting mist or drifting cloud was ghostly; and the never moving rocks nay, the very stones by the wayside were informed with viewless and awful being.”



“Japonya'da, cok ust duzey kimi yetkililer disinda, bir adamin evi onun ‘satosu’ degildir. Hic kimse evinde yasayanlari kapi disari edemez. Herkesin evi ziyaretcilere aciktir. Gunduz on kepenklerin kapatilmasi topluluga hakaret olarak kabul edilir.”



“That "a man's house is his castle" cannot be asserted in Japan—except in the case of some high potentate. No ordinary person can shut his door to lock out the rest of the world. Everybody's house must be open to visitors: to close its gates by day would be regarded as an insult to the community.”

[Terraluna]

Albert Einstein, Hareketli Cisimlerin Elektrodinamigi Uzerine (Zur Elektrodynamik bewegter Korper) makalesini 26 Eylul 1905 tarihinde Annalen der Physik dergisinde yayinladi.





"Izafiyet teorisi basariyla ispatlanirsa Almanya benim bir Alman oldugumu iddia edecek, Fransa dunya vatandasi oldugumu aciklayacaktir. Teorim gercek disi ciktiysa Fransa bir Alman oldugumu soyleyecek, Almanya Yahudi oldugumu aciklayacaktir."