Th trendhound ile hasbihal

[TRENDHOUND]

1999 eylül 2000 mart/nisan rallisinde borsa 7000 lerden 21.000 lere kadar gelmiş idi. Yüzde 300 lük bir getiri vardı. En geç 2005 de AB üyesi olacaktık. Terörist başı yakalanmış TR ye milyar dolarlara mal olan terörizm belası bitmiş idi.Buraya akan kaynak ekonomiye akacak AB üyeliği ile birlikte Almanya gibi olacak idik. Hatta bazı şirketlerin sırf şerefiyesi!! bile o anki PD inden fazla buralar sudan ucuz fiyatlar deniyordu. Sonuç. 500.000 den 1.850.000 e giden bir döviz kuru 21.000 den gerisin geri 7000 lere düşen bir borsa. Batan bankalar iflas eden şirketler milyonlarca işsiz.

Aşırı olumlu yada aşırı olumsuz haber pompalanması başlı başına bir mantık dır kendi içinde. Onun için ben nasdaq bakıyorum coinlere bakıyorum nvidia meta amazon tesla altın gümüş yahu ne varsa saldırılıyor. Trump gelecekmiş. Çok ciddi bir kriz eşiğinde olabiliriz diyorum aşırı temkinli yaklaşıyorum ...

Mathias bu kriz beklentini ben de paylaşıyorum ama yakın vadede bunun ihtimali bana göre düşük. S&P500 cari F/K 30 a dayanmış, top ten S&P500 şirketlerininki ise bunun 1.5 katı. Orası priced for perfection, mükemmel bir senaryo için fiyatlanmış durumda. Öte yandan piyasayı destekleyici gelişmeler de çok fazla örneğin ABD şirketlerinde karlılığın süper durumda oluşu, kar marjının tarihi rekor seviyede olması, Trumpın politikaları sayesinde ABD şirketlerinin daha avantajlı kurumsal konuma geçecek olması, Çinin rekabet gücünün azalacak olması vs vs. Bu şartlar altında dünya borsaları mülayim mülayim takılıyor. Orada bir kriz çıkmadıkça dünya borsaları göçmez.

[TRENDHOUND]

Evet, 2001 krizinde borsa 4.1 centteki tarihi zirvesinden 0.35 cente kadar düştü (100 endeks nominal 20600 lerden 6800 e). Dolar bazında %92 lik devasa bir düşüştür bu. Dolar kuru ise 50 kuruştan 1.85 e fırladı. Ama ne oldu sonuçta? TR ödemeler dengesi krizine girmemiş oldu.

[Mathias]

Kriz yoksa çıkarılır çıkartılır . 2008 krizi öncesi yanılmıyorsam (düzelt beni) FED in bilançosu 1 trilyon doların bile altında idi.
Bugün ise bırak doların sahibi FED i PD 1 trilyon doların üzerinde 10 11 tane şirket var ki bunların büyük çoğunluğu ABD de. 50 sene geçmedi 2008 üzerinden sadece 16 sene geçti. Bu inanılmaz bir büyüme dir. ABD nin yıllık büyümesi 3-4 lerden hesaplarsak 16 senede hadi olsun yüzde 100.
Bu arada 9 trilyon dolara çıkan FED bilançosu 7 trilyon dolara düşerken borsalar coinler metalar herşey şişmeye devam etmekte.

2008 krizi önceside arada bir kaç çatlak ses dışında herşey yolunda imajı çiziliyordu. Lehman a falan AAA notu basılıyordu. Ortada şimdi olduğu kadar global çıkar çatışması ise hiç yoktu.

[TRENDHOUND]

Kriz yoksa çıkarılır çıkartılır . 2008 krizi öncesi yanılmıyorsam (düzelt beni) FED in bilançosu 1 trilyon doların bile altında idi.
Bugün ise bırak doların sahibi FED i PD 1 trilyon doların üzerinde 10 11 tane şirket var ki bunların büyük çoğunluğu ABD de. 50 sene geçmedi 2008 üzerinden sadece 16 sene geçti. Bu inanılmaz bir büyüme dir. ABD nin yıllık büyümesi 3-4 lerden hesaplarsak 16 senede hadi olsun yüzde 100.
Bu arada 9 trilyon dolara çıkan FED bilançosu 7 trilyon dolara düşerken borsalar coinler metalar herşey şişmeye devam etmekte.

2008 krizi önceside arada bir kaç çatlak ses dışında herşey yolunda imajı çiziliyordu. Lehman a falan AAA notu basılıyordu. Ortada şimdi olduğu kadar global çıkar çatışması ise hiç yoktu.

Evet gayet yerinde argümanlar bunlar. 2008 kriz öncesi FED bilançosu 800 milyar dolar idi. 2022 başında 9 trilyon dolara kadar çıktı, şu anda da 6.9 trilyon dolarda. FED son 2 yılda 2.1 trilyon dolar para çekti piyasadan. Ama senin beklediğin krize biraz daha zaman var diyorum ben. Daha Ukraynadaki ve Gazzedeki savaşların bitmesini satın almadık. Carry Trade'in 2. versiyonu da henüz devreye girmedi. 2 gün önce bana ulaşan likidite raporunda sadece tek hisse ETF'lerine haftada 86 milyar dolarlık para girişinin olduğu ve bu rakamın tarihi rekora imza attığı yazıyordu. CCC reytingine sahip yani batığın 1 tık üstü şirketlerin tahvillerinin spreadleri tarihi taban seviyelerde. CCC'ler %9-9.5 yıllık faizden tahvil ihraç edebiliyor, öte yandan risksiz gösterge 10 yıllık devlet tahvili %4.3 getiriyor. ABD hane halkının elinde 20 trilyon dolara yakın net nakit pozisyonu var ve adamlar paraları nereye koyacaklarını şaşırmış durumda. Bu şartlar altında yakın vadede kriz çıkmaz diye düşünüyorum ben çünkü mevcut olumlu momentumun gücünü tüketmesi lazım ki rüzgar tersine dönsün, bu da bir sürece ihtiyaç duyuyor.

[TRENDHOUND]

Coinlerin toplam piyasa değeri 3 trilyon dolar şu anda. Öte yandan dünyadaki tüm altınların toplam değeri 17 trilyon dolar. Dünyadaki altın stoğu kabaca 200 bin ton. Onsu 2650 dolar, gramı 85 dolardan 17 trilyon dolar ediyor dünyadaki tüm altınların piyasa değeri. Coinlerin arkasında hiç bir varlık yok, içsel getirisi de yok. Bu durumda da temel analiz kapsamında Bitcoin vs tüm coinlerin değeri SIFIRDIR. İçsel getirisi olmayan, arkasında herhangi bir varlık da bulunmayan coinler 3 trilyon dolar ediyorken dünyadaki tüm altınlar 17 trilyon dolar ediyor. Coinlerdeki bu saçmalığın nedenleri sürü psikolojisi, havadan para kazanma peşinde koşmak ve açgözlülüktür.

[nohut]

Sayın Yelpaze hocam, size geçmişten bir örnek sunayım müsaadenizle. Tam 25 yıl önce 1999 Aralık ayında nerede olduğunuzu ve ne yaptığınızı hatırlıyor musunuz? Benim hafızam çok güçlüdür, geçmişin her karesini hatırlarım. Ben 1999 Aralık aynın ortasında Kanarya adalarında Tenerif deydim, 2 arkadaş tatil yapıp kafa dinlemeye gittik zaten yoğun iş ortamından bunalmıştık. işimiz finans, borsa, yatırım, spekülasyon. O zaman TR'de Ağustos 1999 Gölcük depreminin yaraları henüz sarılmamıştı ve piyasa kendini toparlamaya çalışıyordu. 1999 Eylülde de BİST göçmüştü. Aralık ayında kış mevsiminde sıcak bir yere girmek istedik, Kanarya adaları da ekvatora yakın yer, yıl boyu sıcaklık 25-30 derece arası. Tatildeyim ama zırt pırt TR'de birlikte iş yaptığım havuzdan telefonlar geliyor, BİSTin coştuğu söyleniyor bana, depremin üzerinden 4 ay geçmeden %100 prim yaptı borsa ama çok daha yukarılara çıkacak diyorlar ve havuzda yer alıp almayacağımı soruyorlar. Ben şaşırıp kaldım çünkü ekonomi gerçekten de kötü, döviz kuru çıpalı, enflasyon derdi var, üstüne üstlük deprem çok kötü vurmuş ülkeyi. Benim havuzcular öte yandan çok iştahlı ve borsa kesin gazlayacak diyor. Neyse, ben havuza iştirak ettim, böylece elimizde ciddi bir risk sermayesi ortaya çıktı. Ama benim beklentilerim çok olumsuz, ödemeler dengesi krizi beklentisi içindeyim, cari açık yüksek, bütçe açığı yüksek, dış ticaret açığı ayyuğa çıkmış, enflasyon yüksek ama döviz kurları çıpalı. Sonuçta da ben döviz kurlarında bir patlama bekliyorum. Olması gereken de bu ama hükümet buna izin vermiyor, aynen bugün olduğu gibi. Neyse biz 100 endeks 13-14 bin civarında iken pozisyonlarımızı açtık. Aradan 1 ay geçmeden 100 endeks 20600 lere çıkıverdi Ocak ortasında. 1 ayda %50 dolar bazlı kar elde ediverdik. Ben şaştım kaldım. Ödemeler dengesi krizi yolda iken böyle bir şeyin olması beni hayrete düşürmüştü ve idrak ettim ki piyasanın modus operandisi farklı imiş. Kriz ortamımda BİST100 endeksi 4 centi aşmıştı, bugünkü bazda yuvarlak 15000 e tekabül eder. 20600 lerdeki zirveden geri dönüş başladı ve biz bunun %10 atından çıkışımızı yapıp karı bankaya attık. O arada da Merrill Liynch'den filan hep TR hakkında olumlu raporlar geliyor. Nisan 2000 de BİST100 30000 e çıkacak diyor adamlar. Ama benim aklımda hep ödemeler dengesi krizi var, döviz kurlarının buralarda tutulamayacağını biliyorum, o zaman dolar kuru 50 kuruş civarında idi eski para ile 500 bin lira. Borsadan 2020-(2000) Ocak ayının sonunda çıkıp kriz ortaya çıkana dek bir daha BİST'le ilgilenmedim. Aradan 1 sene geçti, 2021-(2001) Şubatında piyasa göçüverdi. Dolar kuru 50 kuruştan 1.85 tl ye kadar çıktı aynen benim beklediği gibi. Bu arada 4 centi aşan BİST100 endeksi 0.35 cente kadar düştü yani dolar bazında %92 değer kaybetti. Böylece bize yeni alım fırsatları çıkmış oldu. 1999 depreminin hemen ertesinde ortaya çıkmış olan bu gelişme akla ne kadar ters gelse de nihayetinde gerçekleşti. Borsada mantık yoktur.

Sn.TH iyi akşamlar,sanırım tarihler karıştı.
Bizler için sorun değil,O günleri hatırlıyoruz,genç okuyucularınızın kafası karışmaması için tarihleri müsaadenizle düzelttim.

YTD

[yelpaze]

Sevgili Mathias ve Trendhound
Gittikçe derinleşen ve dallanıp budaklanan tartışmada herkesin söyledikleri doğru ve önemli.
1999-2001 dönemini hatırlamakla birlikte hafızama hiç güvenmediğimden hep kayıt ve not tutarım. 1999 Rallisi 1994 dibini 1998'de tekrar görmemizden sonra geldi. Deprem sadece acı bir yol kazasıydı. 1998 Dibini 1997'de de görebilirdik ama emtia fiyatlarındaki çöküşün bize yansıması Asya krizi yerine Rusya krizine denk gelmek istedi, tıpkı 2015 emtia çöküşünün bize 2018'de vurmayı tercih etmesi gibi. 1999 TH'nin söylediği kadar kötü değildi ama öyle bir ralliyi düşündürecek kadar iyi de değildi, baş rolde kredi genişlemesi vardı. 1992 çok olumlu verilere rağmen borsanın yerinde saydığı bir yılken 1993'de borsa kredi genişlemesine dayalı bir ralli yaptı. 1993 ve 2000 yıllarının ortak yanı cari açığın aşırı yükselmesi ama öncesinde kredili ralliler süratle tamamlandı. Kredi, 2008 ve sonrasında da iş başındaydı ama şimdi değil. 2008 krizinden sonra bizim borsanın mekanizması değişti, buna dikkat etmek lazım ancak kredinin önemi hiç bir zaman değişmeyecek çünkü tüm global ekonomi, kredisiz halde tam dengedeyken farkı belirleyen budur. Zaten faiz düşüşüne odaklanmamızdan belli ancak 1970'leri örnek verecek olursak faiz düşüşünün işe yarayacağı kesin değil. Kaldı ki Mathias'ın dediği dengesizlikler zaten olabilecek en ısınmış piyasa yapısını bize sunuyor. Öte yandan TH'nin dediği de doğru, ayının inine girip yemeğinden çalmak isteyen için de fırsat var.

Şu andaki olumsuzlukları 1999 ile karşılaştırmak bence tehlikeli bir yaklaşım. Farkları sıralayalım;
1- Yeni hükümete güven vardı şu anda yeni olmasına rağmen yandaşlarının bile güvenmediği bir yapı var, ispatı enflasyon eğilimi. Kendini korumaya almaya çalışan halkın talebi sonucu emtia muamelesi gören tüketim malları ithalatı canlı
2-Kredi piyasası canlı cari açık da yüksekti. Hisse senedi kredileri ve her türlü malın ithalatı ortalamaların çok üstündeydi. Şimdi sert bir fren eşliğinde tüm yatırımlar durdu. Borsa bilançolarından görmüşsünüzdür, şirketler nakitlerini verip borçlarını kapatıyor, kredi gittikçe daralıyor aslında. Bu çok sert bir fren ama piyasaya nasıl, ne zaman yansır bilemeyiz.
3-Borsa 1994 dibinden sonra ciddi bir ralli yapmamıştı, şimdi 2018 dibinden beri ciddi değerler birikti.

Öte yandan Milli gelir 1994-2000 aralığında çok değişmedi, demek ki itici unsur kredi ve buna bağlı ekonomik ısınmaydı. Şimdi milli gelir yüksek ancak bunun kaynağı tüketimdeki canlılık. Sonuç olarak herkesin haklılığı aslında kendi kişisel gerçekliğine göre değişiyor.

Mathiasa not: hocam söylediklerine ilave; ABD öğrenci kredileri, hiç gelir yaratamayan Bioteknoloji şirketlerinin piyasa değeri, Aşırı borçlu finansal kurumlar (geçen yıl batanlar oldu), baskı altındaki ticari gayrimenkullerin fiyatları ve bunların kredileri, 2021'de onaylanan düşük oranlı, değişken ve sabit faizli krediler... Bunlar da muhteşem 7'li ve cripto para piyasasına ilave

[yelpaze]

Yukarıdakilere ilave olarak;
1999 rallisinden önce yeni halka arzlarla piyasa genişlemesi yaşanmamıştı, Sabancıların'ki gibi hisse satışları da olmadı. 1994'ten 1999 rallisine kadar geçen 6 yıl sürede borsaya çoğu küçük 135 yeni şirket geldi. Son 4 yılda ise 176 şirket... Halka arz büyüklüğü olarak karşılaştırdığımızda %500 daha büyük piyasa kapitalizasyonu oldu.

1999 yılının en önemli konusu düşürülen faiz oranlarından çıkarılan devlet tahvillerinin, daha sonra iflas edecek olan Demir Bank önderliğinde alınarak hükümetin para programına verilen destekti. O dönemde AB ve ABD'de faiz oranları %5-9 aralığındaydı.

TH'nin öngördüğü hareket esasen ihtimal dışı değil. Finans hisseleri öncülüğünde yeni bir zirve denemesi için borsanın çok bahaneye ihtiyacı da yok. 1999 rallisi dediğimiz bile 1 aya sığmış hareketti, 1993 rallisinin %100'lük son etabı da 1 ayda olmuştu ancak koşullar yukarıda anlattığım gibiydi.