New York Borsası’nda yatırımcıların borçlanarak hisse alma iştahını gösteren margin debt, yılın ikinci yarısında olağanüstü güçlü bir ivme yakalayarak kısa sürede %40’ı aşan bir artış kaydetti. Bu yükseliş yalnızca 2021’deki meme-stock çılgınlığını geride bırakmakla kalmadı, aynı zamanda Dot-Com balonu sırasında görülen sert hareketlere de yakın seviyelere ulaştı.
Piyasalardaki bu kaldıraç büyümesi, borsa endekslerindeki yükselişin giderek daha fazla borç kullanılarak desteklendiğini ve risk iştahının olağan dışı bir noktaya taşındığını gösteriyor.
PİYASA AÇISINDAN NEDEN ÖNEMLİ?
Margin debt'in keskin şekilde yükselmesi, borsanın kırılganlığını artıran bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Borçla alınan pozisyonlar fiyat hareketlerine karşı çok daha hassas olduğu için, sert bir geri çekilmede otomatik satışların devreye girmesi kaçınılmaz hale geliyor. Bu da düşüşün kendi kendini besleyen bir yapıya dönüşmesini sağlayabiliyor.
Geçmişte margin debt artışlarının önemli piyasa zirveleriyle çakışması, analistlerin mevcut tabloyu daha dikkatle izlemesine neden oluyor. Özellikle 2000 ve 2021 dönemlerinde benzer hareketlerin ardından gelen sert düzeltmeler hâlâ hafızalarda.
UZMANLARIN DEĞERLENDİRMESİ
Analistler, margin debt’teki ani sıçramanın tek başına bir çöküş sinyali olmadığını ancak piyasanın hassasiyetini artıran güçlü bir uyarı olarak görülmesi gerektiğini belirtiyor. Kaldıraç büyüdükçe, küçük bir satış baskısının bile zincirleme etkiler yaratma ihtimali yükseliyor. Bu nedenle mevcut tablo, “aşırı risk iştahı” dönemlerini işaret eden klasik göstergelerden biri olarak yorumlanıyor.
SSS – SIKÇA SORULAN SORULAR
Margin debt nedir?
Yatırımcıların aracı kurumdan borç alarak hisse senedi satın almasını ifade eder. Piyasadaki kaldıraç seviyesini gösteren en önemli göstergelerden biridir.
Neden yükselmesi risk yaratıyor?
Borçla alınan pozisyonlar fiyat düşüşlerine karşı daha hassastır. Geri çekilmelerde otomatik satışlar tetiklenir ve bu süreç fiyatları hızla aşağı çekebilir.
Bu artış borsanın düşeceği anlamına gelir mi?
Kesin bir sinyal değildir; ancak tarihsel olarak margin debt’teki sert artışların çoğu, piyasa düzeltmelerinin hemen öncesinde görülmüştür.
Dot-Com dönemiyle benzerliği nedir?
Son altı aydaki artış oranı, 2000 Dot-Com balonundaki margin debt büyümesine oldukça yakın seviyelerdedir. Bu da risk iştahının normalin üzerinde olduğuna işaret eder.
