Türkiye’de yeni vergi düzenlemeleri çerçevesinde en çok tartışılan başlıklardan biri, “birden fazla konutu olanlara katlamalı vergi” uygulaması oldu. Henüz resmi bir yasa tasarısı açıklanmış değil ancak ekonomi yönetiminin gündeminde bu konuda çeşitli modellerin değerlendirildiği ifade ediliyor.
Bu modeller, özellikle ikinci ve sonraki konutların daha yüksek vergi oranlarına tabi tutulabileceğini gösteriyor.
İLK KONUTUN KORUNMASI BEKLENİYOR
Kulislerde konuşulan formüllere göre vatandaşların ikamet ettiği ilk konutun mevcut düzenlemeler çerçevesinde muaf tutulması bekleniyor.
Yani “barınma amaçlı” konutların korunması hedefleniyor. Buna karşın, ikinci konuttan itibaren vergi oranlarının kademeli şekilde artırılabileceği ve üçüncü, dördüncü konutlarda bu artışın daha da belirginleşebileceği dile getiriliyor.
YAZLIK VE KÖY EVLERİ BELİRSİZLİĞİ
Bu düzenlemenin en tartışmalı kısmı yazlık ve köy evleri olabilir. Zira Türkiye’de birçok vatandaş, şehir merkezindeki evinin dışında aileden kalan köy evi ya da yazlık konuta sahip.
Bu mülklerin de kapsama girip girmeyeceği büyük merak konusu. Eğer herhangi bir ayrım yapılmazsa, düşük değerli mülk sahipleri de ek vergi yüküyle karşı karşıya kalabilir.
VERGİ ADALETİ HEDEFİ
Düzenlemenin savunucuları, birden fazla mülk sahibi olanların daha yüksek gelir grubuna girdiğini ve bu nedenle daha fazla vergi ödemesinin adil olacağını savunuyor.
Ayrıca bütçe gelirlerinin artırılması açısından da bu uygulamanın cazip görüldüğü ifade ediliyor. Ancak eleştiriler, bu durumun dar gelirli ikinci ev sahiplerini zorlayabileceği ve toplumsal tepkiye yol açabileceği yönünde.
UYGULAMADA YAŞANABİLECEK SORUNLAR
Katlamalı vergi modelinin hayata geçirilmesi hâlinde uygulamada çeşitli zorlukların ortaya çıkması bekleniyor.
Vergi matrahı ile piyasa değeri arasındaki fark, ikametgâh beyanlarının doğru yapılmaması ya da kıymet takdir süreçlerinin uzunluğu gibi unsurlar, düzenlemenin sağlıklı işlemesini zorlaştırabilir.
Ayrıca mülk sahiplerinin vergi yükünü azaltmak için satışa yönelmesi veya kayıt dışı çözümler araması da gündeme gelebilir.
PİYASA ETKİLERİ
Konut piyasasında bu düzenlemenin iki yönlü etkisi olabilir. Bir yandan ek vergi yükü nedeniyle satışların artması ve arzın çoğalması mümkün.
Diğer yandan maliyetini kiralara yansıtmak isteyen ev sahipleri, kira fiyatlarının yukarı yönlü baskılanmasına neden olabilir.
Sonuçta bu düzenleme hem gayrimenkul piyasasını hem de kiracıları doğrudan ilgilendirecek.
SIKÇA SORULAN SORULAR
İlk konutum vergiden muaf olacak mı?
Evet, mevcut tartışmalarda ilk konutun muaf tutulması öngörülüyor. İkamet edilen konutun barınma amaçlı olması sebebiyle korunması bekleniyor.
Yazlık ya da köy evim de kapsama girer mi?
Şu an için bu konuda netlik yok. Eğer yasa tasarısında ayrım yapılmazsa yazlık ve köy evleri de “ikinci konut” sayılabilir.
Vergi artışı nasıl uygulanacak?
Katlamalı modelde ikinci konuttan itibaren vergi oranlarının kademeli artması bekleniyor. Ancak oranların ne kadar olacağına ilişkin resmi bir açıklama yapılmadı.
Konutun değeri mi, sayısı mı esas alınacak?
Bazı senaryolarda sadece sayı dikkate alınırken, bazı modellerde hem sayıya hem de konutun değerine bakılması gündeme geliyor.
Kira fiyatları etkilenir mi?
Ek maliyetlerin bir kısmının kiralara yansıtılması ihtimali bulunuyor. Bu da kiracıların da dolaylı yoldan etkilenmesi anlamına gelebilir.
