ABD borsalarına yatırım rehberi: Nasıl başlanır?

Her gün kullandığınız iPhone'un üreticisi Apple'a, arama yaptığınız Google'a (Alphabet), bilgisayarınızdaki işletim sisteminin sahibi Microsoft'a veya yapay zeka devriminin lideri Nvidia'ya yatırım yaparak, bu küresel devlerin büyüme hikayelerine dahil olabilirsiniz.

ABD borsaları (New York Stock Exchange - NYSE ve Nasdaq), sadece dünyanın en büyük şirketlerine ev sahipliği yapmakla kalmaz, aynı zamanda Türk yatırımcılar için portföylerini çeşitlendirmek, TL'nin değer kaybına karşı korunmak ve dolar bazında getiri elde etmek için eşsiz fırsatlar sunar.

Peki, bu devasa ve ilk bakışta karmaşık görünen piyasaya ilk adım nasıl atılır?

Türkiye'den bir yatırımcı olarak hangi aracı kurumu seçmelisiniz?

Hesabınıza nasıl para transfer edeceksiniz ve en önemlisi, elde ettiğiniz kazançların vergilendirme süreci nasıl işliyor?

Bu kapsamlı rehberde, ABD borsalarına yatırım yapma yolculuğunuzda size yol gösterecek tüm adımları detaylı bir şekilde ele alacağız.

NEDEN ABD BORSALARINA YATIRIM YAPMALI?

Borsa İstanbul'da yüzlerce değerli şirket varken, bir yatırımcının portföyünün bir kısmını neden ABD borsalarına yönlendirmesi gerektiğinin birkaç temel ve stratejik nedeni vardır:

• Küresel Devlere Erişim: Günlük hayatınızın bir parçası olan, pazar lideri ve küresel marka gücüne sahip şirketlere (Apple, Amazon, Coca-Cola, Tesla vb.) doğrudan yatırım yapma imkanı bulursunuz.

• Coğrafi Çeşitlendirme: Tüm yatırımınızı tek bir ülke ekonomisine bağlamak, o ülkeye özgü riskleri (siyasi belirsizlik, ekonomik durgunluk vb.) artırır. Portföyünüzün bir kısmını dünyanın en büyük ekonomisine yatırarak coğrafi riski dağıtmış olursunuz.

• Sektörel Çeşitlendirme: Yarı iletkenler, biyoteknoloji, bulut bilişim, yapay zeka gibi Borsa İstanbul'da yeterince temsil edilmeyen veya hiç bulunmayan, geleceğin büyüme motoru olarak görülen sektörlere yatırım yapma fırsatı yakalarsınız.

• Dolar Bazında Getiri: Yatırımlarınızı ve potansiyel getirilerinizi dünyanın rezerv para birimi olan ABD Doları cinsinden elde edersiniz. Bu, TL'deki değer kaybına karşı doğal bir korunma (hedge) sağlar ve birikimlerinizin döviz bazında büyümesine olanak tanır.
Yatırıma Başlamak İçin İki Ana Yol: Yerli mi, Yabancı mı?
ABD borsalarına yatırım yapmak için temelde iki farklı yol izleyebilirsiniz: SPK lisanslı yerli aracı kurumlar veya yurt dışında yerleşik yabancı aracı kurumlar.

• Yerli Aracı Kurumlar: Türkiye'de faaliyet gösteren birçok büyük bankanın aracı kurumu (İş Yatırım, Ak Yatırım, Garanti BBVA Yatırım vb.) ve özel aracı kurumlar, artık kendi mobil uygulamaları veya web platformları üzerinden uluslararası piyasalara, özellikle de ABD borsalarına erişim imkanı sunmaktadır.

o Avantajları: Türkçe dil desteği, kolay ulaşılabilir müşteri hizmetleri, para transferinin kolaylığı (hesabınıza doğrudan TL havale/EFT yapabilirsiniz) ve SPK güvencesi altında olmaları.

o Dezavantajları: Genellikle yabancı aracı kurumlara göre daha yüksek alım-satım komisyonları ve işlem ücretleri alırlar.

• Yabancı Aracı Kurumlar: Doğrudan ABD'de veya Avrupa'da yerleşik, uluslararası müşteri kabul eden bir aracı kurumda (örneğin: Interactive Brokers, Charles Schwab, TD Ameritrade) hesap açmaktır.
o Avantajları: Genellikle çok daha düşük, hatta bazen sıfır komisyonlu işlem imkanları, çok geniş bir ürün yelpazesi (binlerce hisse, ETF, opsiyon vb.) ve gelişmiş işlem platformları.

o Dezavantajları: Genellikle İngilizce dil bilgisi gerektirir, para transferi uluslararası SWIFT sistemi üzerinden yapıldığı için daha yavaş ve maliyetlidir, ve SPK gibi yerel bir regülatörün koruması altında değildirler.

YURTDIŞI ARACI KURUM SEÇİMİ: KRİTERLERİNİZ NE OLMALI?

Eğer yabancı bir aracı kurumda hesap açmaya karar verdiyseniz, seçiminizi yaparken şu kritik kriterleri mutlaka göz önünde bulundurun:

1. Regülasyon ve Güvenlik (En Önemli Kriter): Seçeceğiniz aracı kurumun, ABD'nin en üst düzey finansal düzenleyici otoritesi olan SEC (U.S. Securities and Exchange Commission) tarafından denetlendiğinden ve en önemlisi, SIPC (Securities Investor Protection Corporation) üyesi olduğundan emin olun. SIPC, aracı kurumun iflas etmesi durumunda, yatırımcıların hesabındaki menkul kıymetleri ve nakdi 500.000 dolara kadar güvence altına alan bir sigorta kurumudur. Bu, olmazsa olmaz bir güvenlik şartıdır.

2. Komisyon ve Ücretler: Farklı kurumların ücret yapılarını karşılaştırın. İşlem başına sabit bir ücret mi, yoksa hisse adedine göre değişen bir komisyon mu alıyorlar? Aylık hesap işletim ücreti veya "hareketsizlik ücreti" gibi ek maliyetler var mı? En düşük maliyetli platformu bulmak, uzun vadede kârlılığınızı doğrudan etkiler.

3. Platform Özellikleri ve Kullanım Kolaylığı: Aracı kurumun sunduğu mobil uygulama ve web platformu kullanıcı dostu mu? İhtiyaç duyduğunuz grafik analiz araçlarını, piyasa verilerini ve haber akışını sunuyor mu?

4. Hesap Açılış Kolaylığı ve Minimum Depozito: Türkiye'den bir vatandaş olarak hesap açılış süreci ne kadar kolay ve dijital? Hesabı aktif hale getirmek için yatırılması gereken bir minimum depozito şartı var mı?

TL’DEN USD’YE TRANSFER SÜREÇLERİ

Yabancı bir aracı kurumdaki hesabınıza para göndermek, yatırım sürecinin en önemli lojistik adımlarından biridir.

• Yöntem 1: SWIFT Transferi (Uluslararası Banka Havalesi) Bu, en yaygın ve en geleneksel yöntemdir. Süreç şu şekilde işler:

1. Türkiye'deki bankanızda bir Dolar (USD) vadesiz hesabı açın.

2. Bu hesaba TL yatırarak Dolar'a çevirin.

3. Bankanızın "Uluslararası Para Transferi" veya "SWIFT" menüsünü kullanarak, yurt dışındaki aracı kurumun size verdiği alıcı bilgilerini (Banka adı, SWIFT/BIC kodu, Hesap numarası, Alıcı adı) girerek transferi başlatın.

o Maliyeti ve Süresi: SWIFT transferleri genellikle 1 ila 3 iş günü arasında sürer. Hem gönderen banka (Türkiye'deki) hem de aracı bankalar tarafından işlem başına 25 ila 50 Dolar arasında değişen masraflar kesilebilir.
• Yöntem 2: Modern Fintek Çözümleri Wise gibi modern finans teknolojisi platformları, geleneksel bankalara göre daha düşük komisyonlar ve daha rekabetçi döviz kurları ile uluslararası para transferi yapma imkanı sunabilir.

Ancak bu yöntemi kullanmadan önce, yurt dışındaki aracı kurumunuzun bu tür üçüncü parti platformlardan gelen transferleri kabul edip etmediğini mutlaka teyit etmeniz gerekir.

Birçok kurum, güvenlik nedeniyle sadece doğrudan sizin adınıza kayıtlı bir banka hesabından gelen SWIFT transferlerini kabul eder.

VERGİLENDİRME YÜKÜMLÜLÜKLERİ: BİLİNMESİ GEREKENLER

ABD borsalarından elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi, iki aşamalı bir süreçtir ve dikkatle takip edilmesi gerekir. (Bu bölümdeki bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır, kişisel vergi durumunuz için mutlaka bir mali müşavire danışmanız tavsiye edilir.)

1. ABD'deki Vergi Yükümlülüğü (Temettü)

• Temettü Vergisi (Dividend Tax): ABD'de yerleşik olmayan yabancı yatırımcılar, Amerikan şirketlerinden aldıkları temettüler (kâr payları) üzerinden ABD devletine vergi öderler.

• W-8BEN Formu: Hayat Kurtaran Belge: Yabancı bir aracı kurumda hesap açarken, size dijital olarak doldurtulacak olan W-8BEN formu, sizin ABD vatandaşı veya vergi mükellefi olmadığınızı beyan eden resmi bir belgedir. Bu formu doldurarak, Türkiye ile ABD arasındaki Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması'ndan faydalanma hakkı kazanırsınız.

• Vergi Oranı: Normalde, yabancı yatırımcılardan alınan temettü vergisi (stopaj) oranı %30'dur. Ancak W-8BEN formunu dolduran Türk vatandaşları için bu oran, vergi anlaşması sayesinde %20'ye düşürülür. Bu vergi, temettü hesabınıza yatmadan önce aracı kurum tarafından otomatik olarak kesilir ve ABD vergi dairesine (IRS) ödenir. Sizin ek bir işlem yapmanıza gerek kalmaz.

2. Türkiye'deki Vergi Yükümlülüğü (Sermaye Kazancı)

• Sermaye Kazancı Vergisi (Capital Gains Tax): ABD borsalarında alıp sattığınız hisselerden elde ettiğiniz kârlar ile ilgilidir.

• ABD'de Durum: İyi haber şu ki, ABD'de yerleşik olmayan yabancı yatırımcılar, hisse senedi alım-satımından elde ettikleri sermaye kazançları için genellikle ABD'ye vergi ödemezler.

• Türkiye'de Durum: Ancak, Türkiye'de vergi mükellefi olduğunuz için, yurt dışı menkul kıymetlerden elde ettiğiniz bu kazançları Türkiye'de beyan etmeniz gerekir.

o Beyan Yükümlülüğü: Bir takvim yılı içinde ABD borsalarından elde ettiğiniz toplam alım-satım kârı, o yıl için Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenen "istisna tutarını" aşıyorsa, bu kazancı bir sonraki yılın Mart ayında Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ile beyan etmeniz zorunludur.

o Hesaplama: Kâr/zarar hesaplaması, hissenin alındığı tarihteki Dolar/TL kuru üzerinden hesaplanan TL maliyeti ile satıldığı tarihteki Dolar/TL kuru üzerinden hesaplanan TL satış bedeli arasındaki farka göre yapılır. Bu karmaşık bir hesaplama olabileceği için profesyonel destek almak önemlidir.

SIKÇA SORULAN SORULAR (SSS)

1. ABD borsalarına yatırım yapmak için minimum tutar nedir? Teorik olarak bir alt limit yoktur. Birçok aracı kurum, "kesirli hisse" (fractional shares) alımına izin verdiği için, 10-20 Dolar gibi çok küçük meblağlarla bile Apple veya Amazon gibi pahalı hisselerden pay alabilirsiniz.

2. SIPC sigortası beni piyasa düşüşlerinden korur mu? Hayır. SIPC, yatırımınızın piyasa değeri kayıplarına karşı bir sigorta değildir. Sadece, aracı kurumun iflas etmesi veya sahtekarlık yapması durumunda, hesabınızdaki varlıklarınızı 500.000 dolara kadar korur.

3. W-8BEN formunu her yıl yenilemem gerekir mi? Genellikle W-8BEN formu 3 yıl boyunca geçerlidir. Süresi dolduğunda, aracı kurumunuz size formu yeniden doldurmanız için bir bildirim gönderir.

4. ABD'deki "Miras Vergisi" (Estate Tax) beni etkiler mi? Evet, bu önemli bir risktir. ABD'de yerleşik olmayan yatırımcıların, ABD'deki varlıkları (hisse senetleri dahil) belirli bir limitin (şu an için 60.000 Dolar) üzerindeyse, vefat durumunda bu varlıklar çok yüksek oranlı bir miras vergisine tabi olabilir. Yüksek meblağlı yatırım yapanların bu konuda mutlaka bir vergi ve hukuk danışmanından bilgi alması gerekir.

5. Türkiye'den ABD borsalarını takip eden bir ETF alabilir miyim? Evet. Borsa İstanbul'da işlem gören ve S&P 500 veya Nasdaq 100 gibi endeksleri takip eden bazı yerli Borsa Yatırım Fonları (BYF) ve yatırım fonları bulunmaktadır. Bu, başlangıç için daha kolay bir yol olabilir.

6. Yeni başlayan bir yatırımcı için yerli aracı kurum mu, yabancı mı daha mantıklı? Kullanım kolaylığı, Türkçe dil desteği ve basit para transferi gibi nedenlerle, yeni başlayan bir yatırımcı için genellikle SPK lisanslı bir yerli aracı kurumla başlamak daha az göz korkutucu ve daha pratik bir seçenektir.

7. ADR nedir? Amerikan Depozitolu Sertifika (American Depositary Receipt - ADR), yabancı bir şirketin hisselerinin ABD borsalarında işlem görmesine olanak tanıyan bir sertifikadır. Bu sayede, örneğin bir Çin veya Brezilya şirketine ABD borsası üzerinden yatırım yapabilirsiniz.

8. Hesap açarken hangi belgelere ihtiyacım olur? Genellikle geçerli bir pasaport veya yeni tip T.C. kimlik kartınızın taranmış bir kopyası ve adınıza kayıtlı bir faturayı (ikametgah teyidi için) dijital olarak yüklemeniz yeterlidir.