Anayasa Mahkemesi'nden tarihi karar: Varlık Fonu denetim dışı bırakılamaz

Anayasa Mahkemesi (AYM), Türkiye Varlık Fonu (TVF) ve fona bağlı şirketlerin TBMM denetiminin dışında bırakılmasına olanak tanıyan yasal düzenlemeyi iptal etti. Resmî Gazete'de yayımlanan bu karar, TVF ve kontrolündeki şirketlerin kamu mevzuatına tabi olması ve Sayıştay denetimine açılması yolunu zorunlu kılıyor.

AYM'nin 5 Aralık 2025 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan kararı, Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş. ile TVF tarafından kurulan şirketler, alt fonlar ve bağlı ortaklıkların denetlenmesi konusunda önemli bir dönüm noktası oldu.

Anayasa Mahkemesi nden tarihi karar: Varlık Fonu denetim dışı bırakılamaz 1

İKİ ANA MUAFİYET İPTAL EDİLDİ

Mahkeme, 6741 sayılı Türkiye Varlık Fonu Kanunu'nun "Muafiyet ve istisnalar" başlıklı 8. maddesindeki iki kritik yetkiyi iptal etti.

1. Kamu Mevzuatından Muafiyetin Sonu: AYM, TVF kontrolündeki şirketlerin, kamu iktisadi teşebbüsleri (KİT) ve sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait olan kurumlara uygulanan mevzuat, uygulama ve kısıtlamalardan muaf olacağına dair hükmü iptal etti. Bu iptal sonucunda, bu şirketler de artık KİT mevzuatına tabi olacak.

2. TBMM Denetiminden Kaçışın İptali: Kararın ikinci iptal hükmü, TVF'ye bağlı şirketlerin, alt fonların ve bunların bağlı ortaklıklarının Sayıştay Kanunu dahil 18 kanundan muaf tutulmasını ve böylece TBMM denetimi dışında kalmasını sağlayan düzenlemeye yönelik oldu.

Anayasa Mahkemesi nden tarihi karar: Varlık Fonu denetim dışı bırakılamaz 2

"DEMOKRATİK DEVLET" İLKESİNE AYKIRILIK VURGUSU

AYM, iptal kararının gerekçesinde, söz konusu muafiyet hükmünün Anayasa'nın 2. maddesindeki "Türkiye Cumhuriyeti'nin demokratik bir devlet olduğu" ilkesine açıkça aykırı olduğunu vurguladı.
Gerekçede şu ifadelere yer verildi:

• "Kamu kaynağı kullanan idare, kurum ve kuruluşların mali işlemlerinin denetlenmesi... demokratik devlet ilkesinin gereğidir."

• "Demokratik devlet denetime açık ve şeffaf bir mali düzen kurmak, ... kamu gücü kullanılarak toplanan... kaynağın kamu yararına uygun şekilde harcanmasını güvence altına alan yöntemleri geliştirmekle yükümlüdür."

Mahkeme, TVF'ye bağlı şirketler ve alt fonlar için de TBMM tarafından denetlenmeyi sağlayacak etkin bir denetim sisteminin düzenlenmesinin anayasal bir zorunluluk olduğunu belirtti.

Bu denetimin usul ve esaslarına ilişkin herhangi bir düzenleme öngörülmemesinin, Anayasa'nın 165. maddesine de aykırı olduğu kaydedildi.

Anayasa Mahkemesi nden tarihi karar: Varlık Fonu denetim dışı bırakılamaz 3