Brezilya’nın Belem kentindeki COP30 Liderler Zirvesi, küresel ısınmayı 1,5 derecede sınırlama hedefine ulaşma çabalarının başarısızlığa uğradığı bir dönemde, iklim kriziyle ilgili artan endişelerin gölgesinde gerçekleştirildi.
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) 30. Taraflar Konferansı (COP30), Brezilya’nın Belem kentinde Ulusal Katkı Beyanları, Paris Anlaşması'nın 10. yılı ve Amazon Ormanları'nın korunması gibi önemli gündem maddeleriyle 10 Kasım'da başlayacak.
COP30 öncesinde 6-7 Kasım'da düzenlenen COP30 Liderler Zirvesi'nde Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, 60'tan fazla ülkenin devlet ve hükümet başkanları ile temsilcilerini ağırladı.
Atmosfere en fazla karbon salan Çin ve bu alanda ilk sıralarda bulunan Hindistan ve Rusya zirveye devlet başkanı seviyesinde katılmazken karbon emisyonlarında ikinci sıradaki ABD, üst düzey hiçbir devlet yetkilisini Brezilya'ya göndermedi.
Avrupa Birliği üyesi bazı ülkelerin liderleri zirve için Brezilya'ya giderken AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de Belem'e gelen üst düzey isimler arasında yer aldı.
Zirvenin açılışında konuşan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, dünyanın küresel ısınmayı 1,5 derece eşiğinin altında tutma hedefi konusunda "başarısız" olduğunu kaydetti.
Dünya Meteoroloji Örgütünün, emisyonların geçen yıl rekor seviyeye ulaştığı ve bu yıl da artmaya devam ettiği yönündeki raporunu hatırlatan Guterres, mevcut ulusal planların tam olarak uygulanması halinde dahi 2 derecenin üzerinde bir ısınma gerçekleşeceğini belirtti. Guterres, bu durumu "ahlaki başarısızlık ve ölümcül ihmal" sözleriyle nitelendirdi.
Lula da Silva ise konuşmasında iklim değişikliğinin tehlikelerine dikkati çekerek "2025, çok taraflılığın yılıdır. Bilimin bize verdiği uyarıyı ciddiye almak zorundayız. Gerçekle yüzleşme vakti geldi. İnsanlık iklim değişikliğinin farkında. Enerji dönüşümünü hızlandırmak ve doğayı korumak, küresel ısınmayla mücadele etmenin en etkili iki yoludur.
İklim değişikliğiyle mücadele, her hükümetin, her şirketin ve her bireyin kararlarının merkezinde olmalı. Harekete geçmek için fırsat penceresi hızla kapanıyor." ifadelerini kullandı.
"LİDERLERİN SÖYLEDİKLERİ İYİ NİYET VE DİLEKLERİN ÖTESİNE GEÇEMEDİ"
Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, AA muhabirine, liderler düzeyinde yapılan zirvelerin küresel karbon emisyonlarını azaltma hedeflerinin tutturulması için önemli bir adım olduğunu söyledi.
Zirvede karbon emisyonlarına dönük somut adımlar üzerinde yeterince durulmadığı eleştirisinde bulunan Türkeş, "İklim hedeflerine ulaşılabilmesi için başta OECD ve AB üyesi gelişmiş ülkeler, bunların yanında Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya, Türkiye, Meksika, Hindistan, Arjantin ve Güney Kore gibi gelişmekte olan ülkelerin katkı sağlaması gerekiyor. Bugüne kadar bir başarı sağlanamadı, dolayısıyla liderlerin bu zirvede söylediklerinin büyük bir kısmı yine iyi niyet ve dileklerin ötesine geçemedi." dedi.
Çin Halk Cumhuriyeti'nden lider düzeyinde olmasa da üst düzey katılım gerçekleştiğini vurgulayan Türkeş, İngiltere, Fransa, Avrupa Birliği ve Afrika ile Latin Amerika ülkelerinin katılımının da önemli olduğunu dile getirdi.
Zirvelerin etkinliğinin giderek azaldığı ve bu durumun, 1,5 derece hedefinin tutturulamamasının önemli nedenlerinden biri olduğu değerlendirmesinde bulunan Türkeş, şunları kaydetti:
"Aslında COP zirveleri giderek bir 'iklim fuarına' dönüştü. Petrol ve silah lobileri dahil, uluslararası sermayeden ve küreselleşmenin tüm imkanlarından yararlanan çevrelerin kendilerini tanıttığı, reklamlarını yaptığı bir alana evrildi. Sivil toplum kuruluşları da çoğu zaman bu süreci yeterince ciddiye almayan, iklim değişikliğiyle mücadeleye ve iklim bilimine tam anlamıyla yakın durmayan yapılar haline geldi."
(AA)
