Suşi restoranlarında yediğiniz o yeşil macunu unutun; o sadece boyalı bir turp! Dünyanın en zor yetişen ve 'Yeşil Altın' olarak bilinen Gerçek Wasabi'nin kilosu borsada 14 bin lirayı (400 Dolar) aşıyor. Uzmanlar, fındıktan umduğunu bulamayan Karadeniz üreticisine seslendi: 'Hazine fındık dallarında değil, bahçenizin kenarından boşa akıp giden o buz gibi derelerde saklı olabilir.' İşte Karadeniz'i bekleyen büyük fırsat...
Fındık ve çayda yaşanan fiyat dalgalanmaları ve artan maliyetler Karadeniz çiftçisini alternatif arayışına iterken, tarım uzmanlarından heyecan verici bir öneri geldi. Japonya’da "Yeşil Altın" olarak bilinen ve uluslararası piyasalarda kilogramı 400 dolara (yaklaşık 14.000 TL) kadar alıcı bulan "Gerçek Wasabi" (Wasabia Japonica) için Türkiye’nin en doğru adresinin Doğu Karadeniz vadileri olduğu raporlandı.
Dünyanın yetiştirilmesi en zor bitkisi olarak kabul edilen Wasabi, sağladığı astronomik getiri ile fındıktan kazanılan parayı adeta "bozuk para" gibi gösteriyor.
Yediğimiz Her Şey Yalandı: Pazar %95 Boş!
Türkiye’de ve dünyada sushi restoranlarında "Wasabi" diye sunulan o yeşil acı macunun %95’i aslında Wasabi değil. O, gıda boyasıyla yeşile boyanmış yaban turpu ve hardal karışımı.
Neden mi? Çünkü gerçeği çok pahalı ve bulunması çok zor. Gerçek Wasabi bitkisinin kökü (rizom), rendelendiğinde çok sofistike, taze ve tatlımsı bir acılık veriyor. Ancak bu lezzet sadece 15-20 dakika sürüyor. Bu tazelik sorunu nedeniyle Japonya’dan ithal edilmesi neredeyse imkansız olan bitki, Türkiye’de üretilirse lüks restoranlar için "tek çare" olacak.
Neden Karadeniz?
Japon tarım uzmanları ve yerli ziraat mühendislerinin incelemelerine göre, Wasabi bir tarla bitkisi değil, bir "su" bitkisi. Ancak durgun suda değil; dağlardan süzülen, mineralce zengin, 10-15 derece sıcaklığındaki sürekli akan soğuk kaynak sularının içinde, çakıl yataklarında büyüyor. Ayrıca doğrudan güneşi sevmiyor, gölge istiyor.
Dünya haritasına bakıldığında bu spesifik şartları (yüksek rakım, bol yağış, serin hava, gölgeli vadiler ve temiz kaynak suları) Japonya’nın Izu bölgesi dışında en iyi sağlayan yerlerin başında Rize, Artvin ve Trabzon’un yüksek vadileri geliyor.
Bir Kökü Bile Servet
Ekonomik getiri tablosu ise çiftçinin başını döndürecek cinsten.
Toptan Fiyat: Kalitesine göre kilosu 250 ila 400 Dolar arasında değişiyor.
Restoran Satışı: Lüks restoranlarda şefler bu kökü gramla kullanıyor. Müşterinin tabağına rendelenen bir tatlı kaşığı taze Wasabi’nin restoran maliyeti 5-10 Doları buluyor.
Yan Gelir: Sadece kökü değil; bitkinin sapları ve yaprakları da "Wasabi Turşusu" yapımı için gıda sanayisine yüksek fiyattan satılıyor. Yani bitkinin çöpü yok.
Fındık Bahçesinin İçinden Geçen Dere, Asıl Hazine Olabilir
Uzmanlar uyarıyor: "Yıllardır fındık bahçelerinin kenarından akıp giden o soğuk dereler, aslında fındığın kendisinden daha değerli bir potansiyel taşıyor."
Wasabi üretimi, binlerce dönüm arazi gerektirmiyor. Dere yatağında oluşturulacak setler (Sawa yöntemi) ile çok küçük alanlardan, tonlarca fındığa bedel gelir elde etmek mümkün. Türkiye’de lüks oteller (İstanbul, Bodrum, Antalya hattı), taze Wasabi bulamadıkları için yurt dışındaki kurutulmuş tozlara mahkum durumda.
İlk Yapan "Tekel" Olur
Şu an Türkiye'de ticari anlamda profesyonel Wasabi üretimi yapan yok. Bu işe ilk girecek yatırımcı veya üretici, sadece bir tarım ürünü yetiştirmiş olmayacak; aynı zamanda iç piyasada fiyatı kendi belirleyen bir "tekel" konumuna yükselecek.
