Küresel konut piyasasında fiyatları ve alıcı davranışlarını değiştiren yeni ve kalıcı bir risk faktörü yükseliyor: İklim değişikliğinin tetiklediği yangınlar, seller ve aşırı sıcaklıklar. Bu çevresel tehditler, ev fiyatlarını düşürürken sigorta maliyetlerini fırlatarak barınma krizinin boyutunu değiştiriyor.
Dünya genelinde gayrimenkul yatırımcılarının yüzde 80'inden fazlası için iklim riskleri, ev satın alma kararlarında artık kritik bir unsur haline geldi.
Artık ne kredi faizleri ne de ekonomik dalgalanmalar tek belirleyici; çevresel kırılganlıklar piyasada belirsizliği artırıyor.
EMLAK İLANLARINDA İKLİM ŞİKÂYETİ
ABD'nin en büyük emlak ilan sitelerinden Zillow, bir sivil toplum kuruluşuyla iş birliği yaparak ilanlarda sel, yangın ve aşırı sıcak risklerini harita üzerinden renklerle gösteren bir özellik sunmaya başlamıştı.
Ancak bu özellik, emlak danışmanlarından ve ev sahiplerinden gelen, "ev satışlarına zarar verdiği" yönündeki şikayetler üzerine gizlenmek zorunda kaldı. Bu durum, emlak piyasasının iklim krizine karşı ne kadar kırılgan olduğunu gözler önüne serdi.
YANGIN VE KAÇIŞ SENARYOLARI
2025 başlarında Los Angeles'ta 10 binden fazla evi yok eden ve 30 milyar dolarlık hasara neden olan büyük yangınlar yaşandı. Araştırmacılar, bu aşırı yangınları besleyen sıcak, kuru ve rüzgârlı koşulların, iklim değişikliği nedeniyle yaklaşık yüzde 35 daha olası hale geldiğini doğruladı.
Benzer şekilde, Florida'da artan kasırga endişeleri ve hızla yükselen sigorta maliyetleri, sakinlerin bölgeden göç etmesine neden oluyor. Florida İklim Anketi'ne göre, eyalet genelinde ankete katılanların yüzde 36'sı, aşırı hava tehditleri nedeniyle kısmen veya tamamen taşındığını veya taşınmayı düşündüğünü belirtti.
SICAKLIK DEĞERLERİ DÜŞÜRÜYOR
Avrupa'da da iklim felaketleri emlak piyasasında oynaklık yaratıyor. İspanya'da yapılan bir analiz, 2009-2024 yılları arasında aşırı sıcakların mülk değerleri üzerindeki etkisini ortaya koydu.
Araştırmacılar, sıcaklığın 35°C’yi aştığı her ek günün, aynı şehirde satış fiyatlarında metrekare başına 1,40 euro ve aylık kiralarda 0,0059 euro düşüşe karşılık geldiğini tespit etti.
Ancak İspanya'nın daha serin bölgelerinde artan sıcaklıkların ise tam tersine, satış fiyatlarını metrekare başına 2,80 euro artırdığı görüldü.
SEL RİSKİ VE SİGORTA KRİZİ
İklim değişikliği nedeniyle atmosferin daha fazla su buharı tutabilmesi, şiddetli yağış olasılığını artırıyor. İngiltere'de şaşırtıcı bir şekilde 6,3 milyon ev, artık nehir, deniz veya yüzey sularından kaynaklanan sel riski altındaki bölgelerde bulunuyor.
Emlak danışmanları, sigorta primlerinin aşırı yüksek olması veya sigortacıların kapsamı geri çekmesi nedeniyle "gayet iyi" satışların bile düşmesine tanık olduklarını belirtiyor.
İngiliz Sigortacılar Birliği'ne göre, 2024’te hava olayları nedeniyle konutlarda ödenen hasar tazminatları rekor düzeyde, 585 milyon poundu (yaklaşık 609,85 milyon euro) buldu. Bu durum, sigortacıları primleri keskin şekilde artırmaya veya kapsamı tamamen geri çekmeye zorluyor.
Uzmanlar, sigorta erişilemez veya karşılanamaz hale geldiğinde, mülk değerlerinin düştüğünü ve daha geniş bir finansal krizin riskinin arttığını konusunda uyarıyor.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
