Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesiyle milyonlarca kişi emeklilik hakkına kavuşurken, 1999 sonrası işe girenler için "adalet" tartışması sürüyor. Kapsam dışı kalan mağdurlar için hazırlanan yeni yasa teklifi TBMM’ye sunulurken, gözler "kademeli emeklilik" modeline çevrildi.
EYT düzenlemesinin yürürlüğe girmesinin ardından ortaya çıkan yeni mağduriyetler, ANKARA’nın gündemini yeniden ısıttı.
Özellikle 8 Eylül 1999 ile 2008 yılları arasında sigorta girişi bulunan çalışanlar, bir gün farkla 17 yıl geç emekli olma durumuna tepki göstererek yeni bir düzenleme talep ediyor.
Beklenen adım Meclis'ten geldi; CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay tarafından hazırlanan yasa teklifi TBMM’ye sunuldu.
KADEMELİ EMEKLİLİK NEDİR? SİSTEM NASIL İŞLEYECEK?
Meclis'e sunulan teklif, çalışanların tek bir yaş sınırına mahkum edilmesini önlemeyi amaçlıyor. "Kademeli emeklilik" olarak adlandırılan bu model, SIGORTA başlangıç yılına göre belirlenen aşamalı yaş ve prim şartlarıyla emekliliğin önünü açmayı hedefliyor.
Uzmanlara göre bu sistem, uzun yıllar çalışmasına rağmen emeklilik hakkına ulaşamayan kesimlerin mağduriyetini azaltırken, emeklilik planlamasını daha öngörülebilir ve adil bir zemine oturtuyor.
Teklif henüz yasalaşmasa da kamuoyundan yükselen yoğun talebin, konunun ilgili komisyonlarda ve Meclis gündeminde kalmasını sağladığı belirtiliyor.
YASA ÇIKMADAN KİMLER "ERKEN" EMEKLİ OLABİLİYOR?
Kademeli emeklilik tartışmaları sürerken, mevcut mevzuata göre erken emeklilik hakkı bulunan gruplar ve şartları da merak konusu. İşte yasalarımıza göre erken emeklilik yolunu açan istisnalar:
• EYT Kapsamındakiler: 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olan kadınlar 20 yıl/5.000 prim günü, erkekler ise 25 yıl/5.975 prim günü ile emekli olabiliyor.
• Engelli Çalışanlar: Engel oranına göre kademeli bir hak tanınıyor. Yüzde 60 ve üzeri engeli olanlar 15 yıl, yüzde 50-59 arası olanlar 16 yıl, yüzde 40-49 arası olanlar ise 18 yıl sigortalılık süresiyle emeklilik hakkı kazanıyor.
• Malulen Emeklilik: Çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybedenler, 10 yıl sigortalılık ve 1.800 prim günü şartıyla emekliye ayrılabiliyor.
• Yıpratıcı İşlerde Çalışanlar: Madenciler, basın mensupları ve bazı kamu görevlileri, fiili hizmet süresi zammı sayesinde daha erken emekli olabiliyor.
• Borçlanma Yapanlar: Kadınlar her doğum için 2 yıl (toplamda 6 yıla kadar), erkekler ise askerlik süresi kadar borçlanarak prim günlerini öne çekebiliyor.
Uzmanlar, emeklilik koşullarının 4A (SSK), 4B (Bağ-Kur) ve 4C (Emekli Sandığı) statülerine göre farklılık gösterdiğini hatırlatarak, vatandaşların planlama yaparken kendi sigorta kollarını dikkate alması gerektiği uyarısında bulunuyor.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
